Empati empati dediler

Eğitim sistemimizde ve toplumsal gündemimizde dönem dönem bazı kavramlar parlatılır, üzerine kitaplar yazılır, seminerler düzenlenir ve bir anda herkesin diline pelesenk olur. Sonra bir bakmışız, o kavram unutulmuş, yerini başka bir moda terime bırakmış.

Ne yazık ki, “empati” de bu akıbetten nasibini alanlardan biri oldu. Ama belki de keşke o da diğerleri gibi sessiz sedasız silinseydi hafızalardan. Çünkü empatiyi yerli yerine koyamadık, maksadını aşan bir hale büründürdük.

Empatiyi, başkasının yerine kendimizi koymak olarak öğrendik. Ancak zamanla bu eylemin yönü değişti. Artık “karşımızdakinin ne hissettiği” değil, “karşımızdakinin bizim hakkımızda ne düşündüğü” öncelikli hale geldi. Kendimiz olmaktan vazgeçtik, “başkası için kendimiz” olmaya başladık. Sosyal medya çağında empati, bir anlayış biçimi olmaktan çıkıp, görünürlük yarışıyla şekillenen bir performansa dönüştü. “Ben ne hissediyorum” yerine “beni nasıl görüyorlar” sorusu ağır bastı. Kendi benliğimizi ihmal ederken, başkalarının gözüne göre yaşamayı alışkanlık haline getirdik.

Çocuklarımız empati adı altında kendinden vazgeçmeyi öğrendi. İç sesini dinlemeyi unutan bir nesil büyüyor. Sosyal medya paylaşımlarında en iyi görünmeye çalışırken, gerçek hislerini gizleyen, iç dünyasıyla bağı kopuk bireyler yetişiyor. Her şeyin başı olan kendilik bilinci, empati furyasında arka plana itildi.

Empati, doğru konumlandırıldığında elbette kıymetlidir. Ama her değeri gerektiği kadar yaşatmalıyız. Gereğinden fazla önem atfedilen her kavram, zamanla işlevini yitirir, hatalı anlaşılır ve sonunda zarar vermeye başlar. Empati, kendimizi unutacak kadar başkasına odaklanmak değil; kendimizi de unutmadan, başkasını anlamaya çalışmaktır.

Eğitimde ve hayatta denge her şeydir. Ne kendimizi putlaştırmalı, ne de başkalarının gölgesinde kaybolmalıyız. Empatiyi anlamlı kılmak istiyorsak, önce kendimize kulak vermeyi öğrenmeliyiz. Çünkü unutmamalıyız ki, başkasının yarasına dokunabilmek için önce kendi içimizin sağlam olması gerekir.