Toprak altı damlama sulama destekleri arttırılmalı

Hepimizin bildiği gibi, hayatın kaynağı ve canlıların temel yapı taşı sudur. Su tüm canlıların hayati önemde yararlandığı doğal bir kaynaktır. Maalesef dünyada her altı kişiden biri temiz içme suyu bulamıyor, yaklaşık 2.4 milyar insan sağlıksız su kullanmak zorunda kalıyor. Yaklaşık 1 milyar insan da yeterli içme suyundan yoksun.

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) verilerine göre; Türkiye, sanılanın aksine su zengini bir ülke değil. Yılda kişi başına düşen 1.519 m³’lük su miktarı ile ‘su sıkıntısı çeken’ bir ülke. Artan nüfusla birlikte kişi başına düşen kullanılabilir yıllık su miktarının 2030 yılında 1.200 metreküpe, 2040 yılında 1.116 metreküpe, 2050 yılında ise 1.069 metreküpe kadar düşmesi bekleniyor. Bu rakamlar, Türkiye’nin “su kıtlığı çeken” bir ülke durumuna geleceğini gösteriyor.

Ülkemizde mevcut suyun yüzde 77’si tarım sektöründe, geriye kalan yüzde 23’ü ise içme, kullanma ve sanayi sektörlerinde kullanılmaktadır. Tarım sektöründe kullanılan suyunda yarısı doğru sulama yöntemleri kullanılmadığından dolayı boşa gitmekte israf olmaktadır. Doğru sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması için Tarım ve Orman Bakanlığı “ Modern Basınçlı Sulama Sistemlerine” 2007 yılından beri yüzde 50 hibe desteği vermektedir. Çiftçilerimizin bireysel tarla içi modern sulama sistemlerine geçişi, hem su tasarrufu hem de birim alanda verim artışı sağlamaktadır.

Damla sulama, basınçlı sulama sistemleri arasında su, enerji ve işçilik kaybı en az olan sulama metodudur. Damla sulama metodu toprak üstü ve toprak altı olmak üzere iki farklı şekilde uygulanabilmektedir.

Toprak altı damla sulama yönteminde direk bitki kök bölgesine su verilir. Bu yöntemde toprak yüzeyinin ıslanmasına müsaade edilmez. Böylece toprak yüzeyinden buharlaşma ile su kaybı ihmal edilebilecek kadar azaldığı için, neredeyse yüzde 40-50 civarında su ve buna bağlı olarak enerji tasarrufu sağlanır. Aynı zamanda yabancı ot çıkışları daha az olacağından ot mücadelesi de kolay olabilmektedir. Bu sistem tarla bitkilerinde, meyve bahçelerinde, park ve bahçeler, refüjler gibi yeşil alanlarda kullanılmaktadır. Diğer basınçlı sulama sistemlerine nazaran sabit yatırım tutarı nispeten yüksek olsa da, düşük işletme giderleri nedeni ile ürüne göre değişen sürelerde kendisini en hızlı amorti etme özelliğine sahip bir basınçlı sulama yöntemidir. Toprak altı damla sulama sistemleri kurulum maliyetini 4-6 yılda amorti edebilmekte ve kullanılan borular ise 15 yıla kadar kullanılabilmektedir. Ayrıca, yapılan araştırmalar da, toprak altı damlama sulama yönteminin kullanıldığı arazilerde karbon ayak izinin daha düşük olacağı yönünde olumlu sonuçlar tespit edilmiştir.

Toprak Altı Damla Sulama sistemi sayesinde, enerjiden yüzde 50 tasarruf ederken sulama ile ilgili işçilik maliyetleri tamamen ortadan kalkmakta ve ürün verimin de yüzde 35 oranında artış sağlanabilmektedir. Ancak bu yöntem sadece yonca ve meyve bahçelerinde uygulanırsa yüzde 50 hibe desteği verilmektedir. Diğer tarla bitkileri üreticiliğinde mesela; mısır, şeker pancarı, arpa, buğday, soya, ayçiçeği gibi bitkilerin ekili olduğu arazilere uygulandığında bu yüzde 50 hibe desteği maalesef verilmemektedir. Bu yüzden üreticilerde mağduriyet yaşamaktadır. 2026 yılı destekleme programında toprak altı damlama yöntemi uygulamalarının tüm bitkiler, özellikle mısır ve şekerpancarı içinde yüzde 50 hibe desteği verilmesi büyük önem arz etmektedir.