Zirai dondan etkilenen üreticilere yapılacak ödemeler yeterli mi?
Kömür, petrol ve gaz gibi fosil yakıtların yanması ile karbondioksit, metan, nitröz oksit, su buharı ve florlu gazlar atmosfere yükselmektedir. Söz konusu bu gazlar dünyayı kaplarken, güneşin ısısını hapseder. Bu da küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine yol açar. Zamanla artan sıcaklıklar hava modellerini değiştirir ve doğanın olağan dengesini bozar. Bu yüzden de beklenmedik zamanlarda beklenmedik şiddette ve beklenmedik sürelerde don olaylarını yaşamaya başladık.
Ülkemizde bu sene 9-11 Nisan tarihleri arasında kapsam alanı ve ürün çeşidi çok geniş olan ve uzun süren don olayı gerçekleşti. Bu zirai don olayından 65 ilde, 16 ürün zarar gördü. Tarım teşkilatları tarafından söz konusu dondan olumsuz etkilenen ürünler ve etkilenme oranları belirlendi. Bu ürünlerde donun meydana gediği tarihe kadar üreticilerin yaptığı masraflar, etkilenme oranına göre devlet tarafından ödenecek. Yapılacak ödemeler, girdi maliyetleriyle, hasar alanları ve hasar oranları nispetinde hesaplanarak belirlenecek. Yapılacak ödemelerde aşağıdaki ürünler ve hesaplanan masraflar esas alınacak. Antep fıstığı, armut, ayva, badem, ceviz, elma, erik ve üzüm için 5 bin TL, fındık 4 bin 200 TL, kayısı ve vişne 5 bin 500 TL, kiraz ve şeftali/ nektarin 6 bin 500 TL, limon, mandalina, portakal 6 bin TL.
Tarım ve Orman Bakanı sayın İbrahim Yumaklı, Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı ancak zirai don sigortası olamayan 420 bin üreticiye yaklaşık 23.5 milyar liranın Kasım ayı sonuna kadar ödeneceğini söyledi.
Ödemeler 30 Nisan-24 Temmuz 2025 tarihleri arasında sisteme girişi yapılmış veriler dikkate alınarak yapılacak. Bu veriler üzerinden hesaplanan destekler, T.C. Ziraat Bankası aracılığıyla çiftçilere ödenecek. Bu kapsamda TARSİM’den zirai don sigortası yaptırmayan üreticilere yapılacak ödemeler üreticilerin kayıplarının çok azını karşılayabilecek miktarlarda olacaktır. Bu desteklere ilave olarak çiftçinin borçlarının en az iki yıl ötelenip faizlerinin de silinmesi gibi bir düzenlemede yapılsaydı üreticiler biraz olsun nefes alabilirdi, devletinde zor zamanlarında yanında olduğunu daha fazla hissedebilirdi. Aslında geç kalınmış değil. Halen ilave düzenlemeler yapılarak üreticilerimizin biraz olsun yüzünün güldürülmesi için vakit var.