Uzmanlar uyarıyor: Orman yangınlarının dumanı sadece çevreyi değil, ciğerlerimizi de yakıyor!
Türkiye'nin farklı bölgelerinde her yıl yaşanan orman yangınları sadece doğayı değil, insan sağlığını da tehdit ediyor.
Uzmanlar, yangın sırasında ve sonrasında ortaya çıkan dumanın, özellikle yangın bölgelerinde yaşayan bireylerin akciğer sağlığı üzerinde ciddi etkiler oluşturduğuna dikkat çekiyor.
Orman yangınlarının etkilediği alanlarda yaşayan vatandaşlar arasında nefes darlığı, öksürük, astım atakları ve KOAH alevlenmeleri gibi ciddi solunum problemlerinin sıkça görüldüğü bildiriliyor. Uzmanlar, "Yangın da dumanı da sadece çevreyi değil, ciğerlerimizi de yakıyor" uyarısında bulunuyor.
ÇOCUKLAR, YAŞLILAR, ASTIM VE KOAH HASTALARI YÜKSEK RİSK ALTINDA
Uzmanlar, orman yangınlarının ekosistemi tahrip etmesinin yanı sıra, dumanının da toksik etkiler taşıdığını belirtiyor. Duman içerisinde yer alan ince partikül maddeler (PM2.5), karbonmonoksit, nitrojendioksit ve formaldehit gibi zararlı bileşenler, özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik solunum hastalığı olan bireyler için ciddi sağlık riskleri yaratıyor.
2021 yılında yayımlanan bilimsel derlemelere göre, yangın dumanına maruz kalmak, astım ve KOAH ataklarında artışa, akciğer fonksiyonlarında bozulmaya ve acil servis başvurularında belirgin yükselişe neden oluyor. Hatta kısa süreli PM2.5 artışı bile, sağlıklı bireylerde dahi akciğer fonksiyonlarında anlamlı düşüşe yol açabiliyor.
"DUMAN GEÇSE BİLE TEHLİKE BİTMEZ"
Yangının söndürülmesinden sonra bile dumanın etkileri devam ediyor. Uzmanlar, duman maruziyetinden haftalar hatta aylar sonra bile bazı bireylerde kronik öksürük, egzersizle tetiklenen nefes darlığı, bronş hassasiyeti ve zatürre riskinin arttığını belirtiyor. Ayrıca, akciğer fonksiyon testlerinde 3 ay sonrasında bile düşüşlerin görülebildiği vakalar bildiriliyor.
DUMAN MARUZİYETİNDEN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Uzmanların önerileri şu şekilde:
- Kapı ve pencereler kapalı tutulmalı, duman girişini önlemek için kenarlara ıslak havlu yerleştirilmeli
- HEPA filtreli hava temizleyiciler, iç mekândaki zararlı partikülleri azaltmada etkili
- Cerrahi maskeler yetersiz kalabilir; dışarı çıkmak gerekiyorsa N95 veya FFP2 tipi partikül filtreli maskeler tercih edilmeli
- Astım ve KOAH hastaları, inhaler ilaçlarını yanlarında taşımalı, ek doz ihtiyacına karşı hazırlıklı olmalı
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?
Yangın bölgesinde bulunan ya da yoğun dumana maruz kalan kişilerin, aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora başvurmaları gerekiyor:
- Yangından haftalar sonra devam eden öksürük veya nefes darlığı
- Yeni başlayan hırıltılı solunum
- Egzersiz kapasitesinde belirgin azalma
- Sık sık solunum yolu enfeksiyonu geçirme
