PCOS sendromlu bir kadın nasıl beslenmelidir?

Son yıllarda görülme sıklığı artan Polikistik Over Sendromu (PKOS) ve kadınlarda doğurganlığı olumsuz etkileyen ve pek çok farklı hastalığın doğru beslenme ile ilişkisini uzmanına sorduk. Diyetisyen Pelin Polat, “PCOS sendromlu bir kadını beslenmeyle direkt tedavi edemeyiz ama doğru beslenmeyle tedavisine katkı yapabiliriz” dedi.

Ankara Çayyolu’nda hizmet veren Polat, yeniankara.com.tr okurları için sorularımızı yanıtladı:

- Beslenme nedir, öneminden bahseder misiniz?

Beslenme vücudumuzun sağlıklı bir şekilde büyüyerek gelişebilmesi için ve işlevini yerine getirebilmesi için fizyolojik bir ihtiyacımızdır. Beslenme sadece yemek yemek değil, vücudun ihtiyaç duyduğu doğru besinleri yeterli ve dengeli bir şekilde almasıdır. Beslenme tabi ki hayati bir şey. Beslenme olmadan yaşamımızı devam ettiremeyiz.

- Diyet nedir? Mesela kan grubuna göre diyet çeşidi var mı?

Diyet, bireyin sağlığını korumak, kilo almak veya vermek, hastalıkları önlemek ya da tedavi etmek amacıyla belirli bir beslenme düzenini takip etmesidir.

Diyet çeşitleri var. Ancak kan grubuna göre diyet çeşidi teori olarak ortaya atılsa da bunu kanıtlayan çok fazla çalışma yok. Onun dışında ketojenik diyet, sporcu beslenmesi, glutensiz diyet gibi çok farklı beslenme çeşitleri var.

Beslenmek kişiye özeldir. Kesinlikle sizin yaptığınız beslenmeyi ben yaparsam bende bu çok zararlı olabilir. Size iyi gelen bir şey bende tam tersi kötü etki gösterebilir. Sağlıklı beslenmede önemli olan sürdürülebilir olmasıdır. Diyelim ki, siz çok fazla öğün yapamıyorsunuz. Günde iki öğün yapmak sizin kolayınıza geliyor. Böyle bir danışanıma ben üç öğün veremem. İki öğün onun için daha yeterli olur. Onun dışında kişinin insülin direnci var ya da diyabet hastalığı var. Kan şekeri dengesini koruması gerekiyor. Onun mutlaka ara öğün yapması gerekiyor. Kısacası kişiden kişiye değişiyor.

- Polikistik Over Sendrom (PCOS) nedir?

Son yıllarda görülme sıklığı artan "Polikistik Over Sendromu (PKOS)", doğurganlığı olumsuz etkileyen ve pek çok farklı hastalığın oluşumuna da zemin hazırlayan bir kadın hastalığı ve aynı zamanda bir endokrin hastalıktır. PCOS beslenmeyle direkt tedavi edebileceğimiz bir hastalık değildir. Ama doğru beslenmeyle tedavisine çok etkili katkıda bulunabileceğimiz bir hastalıktır.

- Peki, Polikistik Over Sendromlu (PCOS) kadınlara nasıl bir beslenme öneriyorsunuz?

Hormonal dengesizlikler, insülin direnci, kilo alımı ortaya çıkabiliyor. Bunun için, danışanlarımıza şunları öneriyoruz:

1. Düşük Glisemik İndeksli (GI) Besinler Tüketin
* Tam tahıllar (kinoa, yulaf, bulgur)
* Sebzeler (brokoli, ıspanak, biber)
* Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)

2. Rafine Şeker ve Basit Karbonhidratları Azaltın
* Beyaz ekmek, makarna, pirinç gibi işlenmiş karbonhidratlardan kaçının.
* Meyve suyu yerine taze meyve tüketin.

3. Protein ve Sağlıklı Yağları Artırın
* Yağsız protein kaynakları: Tavuk, balık, yumurta, baklagiller
* Sağlıklı yağlar: Zeytinyağı, avokado, fındık, badem

4. Süt Ürünlerini Sınırlayın
* Süt ve süt ürünleri bazı kişilerde insülin direncini artırabilir. Laktoz içeriği düşük veya bitkisel süt alternatifleri tercih edilebilir.

5. Antioksidan ve Lif Açısından Zengin Besinler Tüketin
* C vitamini, E vitamini ve omega-3 içeren besinler (somon, ceviz, chia tohumu, yeşil yapraklı
sebzeler) PCOS’a bağlı iltihaplanmayı azaltabilir.

6. Düzenli Ara Öğünlerle Kan Şekeri Dengesini Sağlayın
* Uzun süre aç kalmak insülin seviyelerini dalgalandırabilir. Küçük ve dengeli öğünler önerilir.

7. İşlenmiş Gıdalardan Uzak Durun
* Fast food, trans yağlar ve katkı maddeli gıdalar hormon dengesini olumsuz etkileyebilir.

8. Su Tüketimini Artırın
* Günde en az 2-3 litre su içmek metabolizmayı destekler ve toksinlerin atılmasına yardımcı olur.

- PCOS’lu hastalar en çok neye dikkat etmeli?

PCOS’ta benim en çok önemsediğim şey, işlenmiş gıdalardan uzak durmak. En önemlisi bu. Beslenme tedavisinde işlenmiş gıdalardan uzak durmak çok önemli. Vücudumuzun bir dengesi var. Hormonal bir dengesi var. Biz ne kadar farklı, ne kadar işlenmiş ve bozulmuş ürünleri karıştırırsak bizim metabolik dengemiz de o şekilde bozuluyor.

“SİRKADİYEN BESLENMEYE DİKKAT ETMEMİZ GEREKİYOR”

Sağlıklı bireyler olabilmek için sirkadiyen beslenmeye göre beslenmemiz gerekiyor. Sirkadiyen beslenme, vücudun biyolojik saatine (sirkadiyen ritim) uyumlu şekilde yemek yemeyi temel alan bir beslenme modelidir. İnsan vücudu, 24 saatlik döngü içinde hormon salgıları, metabolizma hızı ve sindirim kapasitesi gibi süreçleri düzenler. Sirkadiyen beslenme, bu doğal ritme uygun beslenerek metabolizmayı desteklemeyi, kilo kontrolünü sağlamayı ve genel sağlığı iyileştirmeyi hedefler.

- Genel olarak diyet konusunda ne önerirsiniz?

Dengeli bir diyet için tam tahıllar, proteinler, sağlıklı yağlar, lifli gıdalar, vitamin-mineral açısından zengin besinler ve su tüketimi önemlidir. İşlenmiş gıdalar, rafine şeker ve trans yağlardan uzak durulmalıdır.