Köy usulü domates salçası nasıl yapılır? Salça yapmanın püf noktaları nelerdir? Güneş salçası mı kaynatma salça mı daha iyidir?

Anadolu’nun dört bir yanında yaz aylarının vazgeçilmez geleneği olan domates salçası yapımı, hem ekonomik hem de doğal ürünlere yönelen vatandaşlar için yeniden gündemde. Özellikle kırsal bölgelerde imece usulüyle hazırlanan salçalar, sadece yemeklerin değil, kültürel mirasın da bir parçası olarak kabul ediliyor.

KÖY USULÜ DOMATES SALÇASI NASIL YAPILIR?

Köy usulü salça yapımında öncelikle tamamen olgunlaşmış, etli ve sulu domatesler tercih ediliyor. Genellikle "salçalık" olarak bilinen çeriye yakın büyüklükte, kabuğu ince ve lezzeti yoğun domates türleri tercih ediliyor. İşlem şu adımlarla ilerliyor:

Seçim ve Temizlik: Domatesler güzelce yıkanarak saplarından ayrılıyor. Çürük ya da ezilmiş domatesler ayrılıyor.
Doğrama: Temizlenen domatesler büyük kaplarda iri iri doğranıyor.
Ön Pişirme veya Dinlendirme: Bazı köylerde domatesler doğrandıktan sonra bir gece serin bir yerde dinlendiriliyor, bazı yerlerde ise hafifçe kaynatılıyor.
Süzme: Domatesler kıvam alana kadar ezilerek, posasından ve çekirdeğinden ayrılması için bez torbalarda süzülüyor ya da geleneksel salça makinelerinden geçiriliyor.
Tuzlama: Elde edilen domates püresine kaya tuzu ekleniyor. Bu, hem lezzet hem de dayanıklılık sağlıyor.
Güneşte Kurutma veya Kaynatma: Son aşamada tercih edilen yönteme göre ya güneşte kurutuluyor ya da kazanlarda kaynatılıyor.

SALÇA YAPMANIN PÜF NOKTALARI NELERDİR?

Salçanın bozulmadan saklanabilmesi için hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerekiyor. Kullanılan kapların temiz, tuz oranının ise ideal düzeyde olması şart. Bez yerine cam veya çelik kazanlar tercih edilmeli. Ayrıca salçanın fazla sıvı bırakmaması, su oranının düşük tutulması gerekiyor. Kavanozlara koymadan önce salçanın tamamen soğumuş olması, üzerinin zeytinyağı ile kaplanması da bozulmasını önlüyor.

GÜNEŞ SALÇASI MI, KAYNATMA SALÇA MI DAHA İYİDİR?

Geleneksel yöntemlerin başında gelen güneş salçası, domateslerin doğal yollarla suyunu çekmesiyle oluştuğu için besin değerlerini daha fazla koruyor. Ancak hava koşullarının elverişli olması gerekiyor. Güneşte salça yapımı daha uzun sürse de lezzeti ve kokusu çok daha yoğun oluyor.

Öte yandan kaynatma yöntemi daha pratik ve hızlı olsa da, yüksek ısı nedeniyle bazı vitamin kayıpları yaşanabiliyor. Ancak bu yöntem, daha hijyenik koşullarda yapıldığında uzun süre dayanıklı salçalar elde edilmesini sağlıyor.

LEZZET GELENEKTE SAKLI

Her iki yöntem de doğru uygulandığında başarılı sonuçlar veriyor. Güneş salçası daha doğal ve yoğun aromalı olurken, kaynatma salçası daha pratik ve uzun ömürlü. Seçim tamamen damak zevkine ve koşullara bağlı olarak değişiyor. Ancak her hâlükârda ev yapımı salça, market ürünlerine kıyasla katkısız ve çok daha sağlıklı bir alternatif olarak öne çıkıyor.