Anafilaksi nedir, neden olur, anafilaksi olduğumuzu nasıl anlarız?

Anafilaksi, hayati tehlike yaratabilen bu durum, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar ve tüm vücudu etkileyebilir.

ANAFİLAKSİ NEDEN OLUR?

Anafilaksi, genellikle şu alerjenlere maruz kalındığında tetiklenir:

Gıdalar: Fıstık, kabuklu deniz ürünleri, yumurta, süt, buğday.

İlaçlar: Penisilin, aspirin, bazı ağrı kesiciler.

Böcek sokmaları: Arı, eşek arısı. Lateks veya kimyasal maddeler.

Nadiren: Egzersiz veya bilinmeyen nedenler. Bağışıklık sistemi, bu maddelere karşı immunoglobulin E (IgE) antikorları üreterek histamin ve diğer kimyasalları serbest bırakır, bu da ciddi semptomlara yol açar.

ANAFİLAKSİ OLDUĞUMUZU NASIL ANLARIZ?

Anafilaksi belirtileri genellikle alerjene maruz kaldıktan dakikalar veya saatler içinde başlar. Başlıca belirtiler:

Cilt: Kızarıklık, kurdeşen, kaşıntı, yüzde şişme (dudak, göz kapakları).Solunum: Nefes darlığı, hırıltılı solunum, boğazda sıkışma veya şişme.

Kardiyovasküler: Hızlı veya zayıf nabız, düşük tansiyon, baş dönmesi, bayılma.

Sindirim: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal.

Diğer: Anksiyete, panik hissi, dilde şişme.

ANAFİLAKSİ NASIL AYIRT EDİLİR?

Hızlı başlangıç (dakikalar içinde) ve birden fazla sistemin (cilt, solunum, dolaşım) etkilenmesi anafilaksiyi işaret eder. Hafif alerjik reaksiyonlardan (ör. sadece kaşıntı) farklı olarak, anafilaksi ciddi ve sistemiktir.

ACİL MÜDAHALE İÇİN NE YAPILMALI?

Anafilaksi, tıbbi bir acil durumdur ve saniyeler önemlidir. Aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

Epinefrin (Adrenalin) Uygulaması: Eğer alerji öykünüz varsa ve doktorunuz EpiPen veya benzeri bir oto-enjektör reçete ettiyse, hemen kullanın.

Doz: Yetişkinlerde 0.3-0.5 mg, çocuklarda 0.15-0.3 mg (ağırlığa göre).Enjeksiyon, genellikle uyluğun dış kısmına yapılır. Semptomlar 5-15 dakika içinde düzelmezse, ikinci bir doz gerekebilir.

112’yi Aramak: Anafilaksi, hastanede tedavi gerektirir. Hemen acil servise ulaşın veya ambulans çağırın. Epinefrin uygulansa bile, reaksiyonun tekrarlayabileceği (bifazik anafilaksi) unutulmamalıdır.

Pozisyon ve İlk Yardım: Hastayı sırt üstü yatırın, bacaklarını hafif kaldırın (düşük tansiyonu önlemek için).

Eğer nefes almakta zorlanıyorsa, oturur pozisyona getirin. Kusma riski varsa, yan yatırın. Sıkı kıyafetleri gevşetin, oksijen erişimini kolaylaştırın.

Hastanede Tedavi: Doktorlar, epinefrin, antihistaminikler (ör. difenhidramin), kortikosteroidler (prednizon) ve sıvı tedavisi uygulayabilir.Solunum desteği (oksijen, nebulizatör) veya şok tedavisi gerekebilir.

ANAFİLAKSİYİ ÖNLEME YOLLARI

Gıda alerjisi varsa, etiketleri dikkatlice okuyun. Restoranlarda alerjen içeriği sorun. Böcek sokmalarından korunmak için açık renkli kıyafetler giyin. Lateks veya ilaç alerjisi varsa, sağlık çalışanlarını bilgilendirin.

Anafilaksi, hızlı müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Alerji öykünüz varsa, alerjenlerden kaçınmak, EpiPen taşımak ve bir acil durum planı oluşturmak hayati önem taşır.