Ebu Hanzala kimdir? Gerçek adıyla Halis Bayancuk neden tutuklandı, neden tahliye edildi?

Zaza kökenli Türk vaiz Halis Bayancuk, kamuoyunda daha çok Ebu Hanzala ismiyle tanınıyor. Selefi-Vehhabi çizgideki dini görüşleriyle bilinen Bayancuk, son yıllarda El-Kaide ve IŞİD gibi terör örgütleriyle bağlantılı olduğu iddiaları nedeniyle sıkça gündeme geldi. Yargılandığı davalar sonucunda 12 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan Bayancuk, 2023 yılında delil yetersizliği gerekçesiyle tahliye edildi.

DİYARBAKIR'DAN MISIR'A: BİR VAİZİN YOLCULUĞU

1984 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelen Halis Bayancuk, aslen Bingöl’ün Yamaç Köyünden Zaza kökenli bir aileye mensup. Babası Hacı Bayancuk, Türkiye'de Hizbullah yapılanması içinde yer aldığı ve Gaffar Okkan suikastı nedeniyle hüküm giydiği için uzun yıllar güvenlik güçlerinin takibi altındaydı. Bu durum, Halis Bayancuk’un da farklı şehirlerde yaşamak zorunda kalmasına neden oldu.

İlk öğrenimini Diyarbakır’da tamamlayan Bayancuk, genç yaşlarda dini eğitim almaya başladı. Lise yıllarında Mısır’a giderek El-Ezher Üniversitesinde eğitim almayı hedeflese de eğitim vizesi alamadı. Buna rağmen Mısır'da yaklaşık 5 yıl kalıp Arapça öğrendi ve çeşitli Selefi gruplarla temas kurdu.

İSTANBUL'DA TEVHİD CEMAATİ’NİN LİDERLİĞİ

2007 yılında Türkiye’ye dönen Bayancuk, İstanbul’da dini sohbetler düzenlemeye başladı. Bayrampaşa ve Bağcılar gibi ilçelerde gençleri etrafında toplayarak Tevhid ve Sünnet Cemaati adlı yapıyı oluşturdu. “TevhidDersleri.org” adlı bir internet sitesi ve “Tevhid Dergisi” aracılığıyla Selefi görüşlerini yaymaya başladı. Sosyal medya ve YouTube üzerinden yayınladığı yüzlerce vaaz ve seminerle dikkat çekti.

IŞİD VE EL-KAİDE İDDİALARI: DEFALARCA TUTUKLANDI

Bayancuk hakkında 2008 yılından itibaren birçok kez El-Kaide ve IŞİD bağlantılı soruşturmalar kapsamında gözaltı ve tutuklama kararları verildi. İlk olarak 2008 yılında bir sinagoga saldırı planladıkları iddiasıyla 35 kişiyle birlikte gözaltına alındı. Ardından 2011, 2014, 2015 ve 2017 yıllarında farklı tarihlerde tekrar tutuklandı.

Özellikle 2014’teki El-Kaide operasyonu sonrasında kamuoyunda IŞİD’in "Türkiye emiri" olduğu iddiasıyla öne çıktı. Kendisi bu suçlamaları reddetse de, 2021 yılında “silahlı terör örgütü kurma veya yönetme” suçundan 12 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.

TAHLİYE KARARI: DELİL YETERSİZLİĞİ GEREKÇESİYLE SERBEST BIRAKILDI

Bayancuk’un yargılandığı davada mahkeme, “Anayasayı ihlal” suçlamasından beraatine karar verdi. 11 Temmuz 2023’te, kaçma şüphesi bulunmadığı gerekçesiyle tahliye edildi. Böylece, toplamda 8 yıla yakın süre tutuklu kalan Bayancuk, Silivri Cezaevi’nden ayrıldı.

IŞİD'DEN ÖLÜM TEHDİTLERİ ALDI

İlginç bir şekilde Bayancuk, bir dönem IŞİD ile özdeşleştirilmiş olmasına rağmen, daha sonra yaptığı açıklamalar ve eleştiriler nedeniyle IŞİD tarafından tekfir edilerek ölümle tehdit edildi. Bu durum, kamuoyunda "IŞİD’e destek verdiği iddia edilen bir ismin aynı örgüt tarafından hedef alınması" yönünde tartışmalara yol açtı.

ÖNE ÇIKAN ESERLERİ VE YAYIN FAALİYETLERİ

Halis Bayancuk, bugüne kadar 23 kitap kaleme aldı ve binden fazla sesli/görsel dini seminer yayımladı. Eserlerinde genellikle Tevhid, akaid, itikadi farklılıklar, tasavvuf eleştirisi ve Selefi anlayışla Kur'an merkezli bir din yorumunu savundu. Bazı kitapları şu şekilde:

Yaratılış Gayesi Lailaheillallah
Güncel İtikad Meseleleri
Fıkhu’l Hadis – Sünnet İlmihali (4 Cilt)
Tevhid Kur'an-ı Kerim Meali
Tasavvuf
İhtilaf Fıkhı
Kalp Katılığının Zararları

KİŞİSEL HAYATI

2006 yılında Mısır’da bulunduğu dönemde Zeynep Özer ile evlenen Halis Bayancuk’un bu evlilikten Muhammed Hanzala isminde bir oğlu bulunuyor. Ailesiyle birlikte hâlen İstanbul’da yaşadığı ve dini faaliyetlerini sosyal medya üzerinden sürdürdüğü biliniyor.

GELECEK SÜREÇ NE GETİRECEK?

Bayancuk’un tahliyesi ve hakkındaki suçlamaların düşmesi, Türkiye'deki radikal dini grupların takibi ve yargı sürecine dair kamuoyunda farklı tartışmaları da beraberinde getirdi. Halis Bayancuk, her ne kadar IŞİD ve El-Kaide ile bağlantılarını reddetse de, hem devletin hem de toplumsal muhalefetin radarındaki yerini korumaya devam ediyor.