Ebrehe kimdir? Fil vakası ve tarihsel gerçekler

6. yüzyılda Yemen’de adını tarihe yazdıran Ebrehe (Abraha el-Eşrem), İslam tarihinde “Fil Vakası” ile bilinen önemli bir figürdür. Ebrehe, Habeşistan (Aksum) kökenli bir komutandı. Aksum Krallığı’nın Yemen’e düzenlediği seferlerin ardından bölgenin valisi oldu. Sana’da iktidarı ele geçiren Ebrehe, burada Hristiyanlık etkisini güçlendirmek amacıyla büyük bir kilise inşa ettirdi. “Kulleys (Qullays) Kilisesi” olarak bilinen bu yapı, ihtişamıyla Mekke’deki Kâbe’nin yerini almak üzere planlanmıştı.

FİL VAKASI: KÂBE’Yİ YIKMA GİRİŞİMİ

İslam geleneğine göre Ebrehe, Mekke’deki Kâbe’ye yönelen hac ziyaretlerini sona erdirmek için büyük bir ordu topladı. Ordusunda filler de bulunan Ebrehe, Kâbe’yi yıkmak için Mekke üzerine yürüdü.

Ancak Kur’an-ı Kerim’in Fil Suresinde aktarıldığı üzere, Allah kuş sürülerini (Ebabil) gönderdi ve taşlarla saldırarak Ebrehe’nin ordusunu helak etti. Bu hadise tarihe “Fil Vakası” olarak geçti ve Hz. Muhammed’in doğum yılına rastladığı için “Fil Yılı” olarak anıldı.

TARİHÇİLER NE DİYOR?

Bugün tarihçiler Ebrehe’nin Yemen’deki varlığını kitabeler ve arkeolojik bulgular üzerinden doğrulamaktadır. Sana ve çevresinde bulunan yazıtlar, Ebrehe’nin güçlü bir yönetim kurduğunu ortaya koyuyor.

Ancak Fil Vakası'nın ayrıntıları tartışmalı. Ordunun büyüklüğü, fillerle ilgili detaylar ve kuşların saldırısı konusunda rivayetler farklılık gösteriyor. Modern araştırmacılar, bu olayın tarihsel bir seferi işaret ettiğini, ancak dini metinlerde sembolik anlatılarla zenginleştirildiğini vurguluyor.

EBREHE’NİN BIRAKTIĞI İZ

Bugün Ebrehe adı, hem İslam tarihindeki mucizevi bir olayla hem de Yemen’in siyasi tarihinde dönüm noktasıyla anılıyor. Onun hikâyesi, dini rivayetler ile tarihsel belgeler arasında köprü kuran önemli bir örnek olmayı sürdürüyor.