“Yeryüzü aşkın yüzü oluncaya dek” diyen şair Adnan Yücel kimdir?

Adnan Yücel, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Bölümü mezunudur. Ankara Yenişehir Lisesi, Ankara Yıldırım Beyazıt Lisesi ve Ankara Cumhuriyet Lisesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği yapmıştır.

ADNAN YÜCEL’İN HAYATINDAN İZ DÜŞÜMLER

Adnan Yücel, 27 Mart 1953’te Elazığ’ın Dilek köyünde doğdu. Adnan Yücel, ilkokulu köyünde, ortaokul ve liseyi ise Elazığ’da tamamlamıştır. 1975 yılında Diyarbakır Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olmuş, ardından 1979’da Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümünde “Şiirimizde Garip Hareketi” başlıklı teziyle yüksek lisansını tamamlamıştır. Bir süre Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine devam etmişse de bu eğitimi tamamlayamamıştır.

ADNAN YÜCEL’İN EDEBİ KARİYERİ

Adnan Yücel’in edebi yolculuğu, 1974 yılında Yeni Adımlar dergisinde yayımlanan “Ter Şiirleri” ile başlamıştır. İlk şiir kitabı Kavgalara Sözlenen Sevda (1979, Yurt Yayınları), toplumcu çizgideki eleştirmenlerin dikkatini çekmiştir. Şiirleri, Edebiyat 81, Evrensel Kültür, Petek, Sanat Emeği, Somut, Söylem, Yapıt, Yeni Olgu, Türkiye Yazıları, Yazko Edebiyat ve Anadolu Ekini gibi dergilerde; Cumhuriyet, Yeni Halkçı ve Demokrat gibi gazetelerde yayımlanmıştır. Ayrıca, bazı şiirleri Hollandaca, Almanca ve İngilizce’ye çevrilmiş, Rotterdam’daki bir şiir festivalinde Türkiye’yi temsil etmiştir.

Yücel’in şiirleri, Garip akımından ve özellikle Nâzım Hikmet ile Hasan Hüseyin Korkmazgil gibi toplumcu gerçekçi şairlerden etkiler taşır. Halk dilinden beslenen şiirlerinde ritim, ezgi ve imge kullanımı öne çıkar; Çukurova’nın doğası ve kültürü imgelerinde sıkça yer bulur. Toplumsal sorunlara, sömürüye, baskıya ve adaletsizliğe karşı duyarlılığı, şiirlerinde mücadele ve umut temalarını işleyen bir çizgi oluşturur. En bilinen eseri, yedi baskı yapan Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek (1986) adlı nehir şiirdir. Bu eser, aşkı ve kavgayı birleştiren güçlü dizeleriyle geniş yankı uyandırmıştır.

ADNAN YÜCEL’İN ŞİİR KİTAPLARI

Adnan Yücel’in şiir kitapları arasında şu eserleri bulunuyor:

Kavgalara Sözlenen Sevda (1979)

Soframda Kaval Sesi (1982)

Bir Özlem Bir Türkü (1983)

Acıya Kurşun İşlemez (1985)

Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek (1986)

Rüzgârla Bir (1989)

Ateşin ve Güneşin Çocukları (1991)

Çukurova Çeşitlemesi (1993)

Sular Tanıktır Aşkımıza (1998)

Acının Rengi

Ay Işığında

ADNAN YÜCEL’İN MÜCADELECİ KİMLİĞİ

Adnan Yücel, yalnızca bir şair değil, aynı zamanda mücadeleci bir aydın olarak tanınır. Şiirlerinde 12 Eylül darbesi sonrası cezaevleri, işkenceler, hak ihlalleri ve toplumsal kırılmalar sıkça işlenmiştir. Ateşin ve Güneşin Çocukları adlı kitabı nedeniyle hakkında dava açılmış, ancak bu dava takipsizlikle sonuçlanmıştır. Şiirleri, emek-sermaye çelişkisini, direnişi ve umudu vurgular; özellikle “bitmedi daha sürüyor o kavga / ve sürecek yeryüzü aşkın yüzü oluncaya dek” dizeleri, onun mücadeleci ruhunu yansıtır.

Yücel, Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN, Edebiyatçılar Derneği ve Çukurova Üniversitesi Öğretim Elemanları Derneği üyesi olarak da aktif rol almıştır. 1981-1987 yılları arasında AYKO’nun (Adana Yazarlar ve Sanatçılar Derneği) kurucuları arasında yer almış ve yönetiminde bulunmuştur.

Adnan Yücel, uzun süredir mücadele ettiği akciğer kanserine yenik düşerek 24 Temmuz 2002’de Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesinde hayatını kaybetmiştir. Cenazesi memleketi Elazığ’a götürülmüş ve Dilek köyünde toprağa verilmiştir. Vefatından sonra, 2003’te Mehmet Özer’in derlediği Aşkın ve Başkaldırının Şairi Adnan Yücel: Türküsüz Çıkmayasın Yollara adlı armağan kitap yayımlanmıştır.

2012 yılından itibaren Adnan Yücel’in anısını yaşatmak için Adana’da Adnan Yücel Edebiyat ve Sanat Festivali düzenlenmektedir. Bu festival, şairin düşüncelerini, yapıtlarını ve dil duyarlılığını genç kuşaklara aktarmayı amaçlar. Şiirlerinden bazıları çeşitli sanatçılar ve müzik grupları tarafından bestelenmiştir.