Unutulmaz aşk şiirlerinin güçlü kalemi Ümit Yaşar Oğuzcan kimdir? Edebi kişiliği ve şiir anlayışı

Aşk, ayrılık, özlem, ölüm ve melankoli temalarını işlediği şiirleriyle tanınan Oğuzcan, hem popüler hem de üretken bir şair olarak Türk edebiyatına damga vurmuştur. Yaşamı boyunca yaşadığı kişisel trajediler, özellikle oğlu Vedat’ın intiharı, şiirlerinde derin bir iz bırakmıştır. Aynı zamanda bankacı, yayımcı ve sanat galericisi kimlikleriyle de dikkat çeken Oğuzcan’ın hayatı, şiirleriyle iç içe geçmiş bir hikâyedir.

ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN’IN HAYATININ SATIR BAŞLARI

Ümit Yaşar Oğuzcan, 22 Ağustos 1926’ta Mersin’in Tarsus ilçesinde, Güzide Hanım ve memur Lütfi Oğuzcan’ın oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının memuriyeti nedeniyle çocukluğu farklı şehirlerde geçti. Erken yaşlarda çeşitli kazalar ve sağlık sorunlarıyla mücadele etti: 3 yaşında ayağını kırdı, 4 yaşında mangala oturdu, 5 yaşında taş merdivenlerden düştü, 7 yaşında başına sandık kapağı düştü ve kızamık sonrası yüksek ateş nedeniyle kekeme kaldı. 14 yaşında apandisit, 19 yaşında böbrek (tek böbrekliydi), 30 yaşında bademcik ameliyatı geçirdi. Yaşadığı talihsizlikler, melankolik ruh halinin oluşmasında etkili oldu.

Ümit Yaşar Oğuzcan, yaşamı boyunca melankoliyle mücadele etti ve kendi ifadesine göre üç kez, bazı kaynaklara göre ise 24 kez intihara teşebbüs etti. 1970’te kalp krizi geçirdi ve 4 Kasım 1984’te, 58 yaşında, İstanbul’da geçirdiği bir kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Cenazesi 7 Kasım 1984’te Teşvikiye Camii’nden kaldırılarak Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.

ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN’IN EDEBİ KİŞİLİĞİ

Ümit Yaşar Oğuzcan, Türk edebiyatında herhangi bir edebi akıma bağlı kalmadan kendine özgü bir tarz geliştirmiştir. Şiir serüvenini beş döneme ayırmıştır: Uyanış (1941-1954), Arayış (1954-1960), Çalkalanış (1960-1964), Kaynayış (1964-1970) ve Duruluş (1970-1982).

Uyanış Dönemi (1941-1954): Şiire 9-10 yaşlarında, ailesinin teşvikiyle başladı. İlk şiiri 1940’ta Yedigün dergisinde, 1942’de ise Kocatepe gazetesinde yayımlandı. Bu dönemde Faruk Nafiz Çamlıbel ve Yahya Kemal Beyatlı’nın etkisinde lirik ve romantik şiirler yazdı.

Arayış Dönemi (1954-1960): Aşk, ayrılık ve özlem temalarını yoğun bir şekilde işledi. “Dolmuş”, “Aşkımızın Son Çarşambası”, “Bir Daha Ölmek” gibi eserler bu döneme aittir. Bireysel ve felsefi temalara yöneldi, rubai türünde denemeler yaptı.

Çalkalanış Dönemi (1960-1964): “Sevenler Ölmez”, “Çigan Gözler” ve “Ötesi Yok” gibi kitaplarıyla aşk şairi kimliğini pekiştirdi. Bu dönemde intihar eğilimleri de şiirlerine yansıdı.

Kaynayış Dönemi (1964-1970): Toplumsal ve siyasi hicivlere yöneldi. “Sadrazamın Sol Kulağı” adlı eseri, yer yer argo kullandığı hiciv şiirlerini içerir. Aşk teması hâlâ baskın olsa da, eleştirel bir üslup geliştirdi.

Duruluş Dönemi (1970-1982): Oğlu Vedat’ın 1973’teki intiharı, şiirlerinde ölüm, acı ve hayatın boşluğu temalarını öne çıkardı. “Acılar Denizi” (1977) ve “Şiirle 40 Yıl” (1982) bu dönemin önemli eserlerindendir. Aruz ölçüsüyle yazdığı rubailerinde daha derin ve etkili bir üslup sergiledi.

ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN’IN ÖNE ÇIKAN ŞİİR KİTAPLARI

Oğuzcan, şiirlerinde Halk şiiri, Divan şiiri ve Batı şiiri nazım şekillerini kullandı. Hece ve aruz ölçüsünü başarıyla uyguladı; özellikle aruzla yazdığı rubailer, Behçet Necatigil gibi eleştirmenler tarafından en başarılı eserleri olarak görüldü. Şiir türlerini şu şekilde sınıflandırdı: lirik şiirler, hiciv-taşlama, rubailer ve nesir/mektup tarzında şiirler:

İnsanoğlu (1947, ilk kitabı)

Dolmuş (1954)

Aşkımızın Son Çarşambası (1955)

Bir Daha Ölmek (1956)

Sevenler Ölmez (1962)

Çigan Gözler (1962)

Ötesi Yok (1963)

Sadrazamın Sol Kulağı (hiciv, 1967)

Acılar Denizi (1977)

Şiirle 40 Yıl (1982, seçme şiirler antolojisi)

Şiir Denizi 1-2 (2024-2025)