Türkiye’de 2024’te 120 milyon ton atık oluştu: Kişi başına günlük 1,09 kilo
TÜİK verilerine göre Türkiye’de 2024 yılında 120 milyon ton atık oluştu. Belediyelerde kişi başına günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak belirlendi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait “Atık İstatistikleri” verilerini açıkladı. Rapora göre, imalat sanayiinden maden işletmelerine, belediyelerden termik santrallere kadar birçok sektörde toplam 120 milyon ton atık üretildi. Bunun 42,2 milyon tonu tehlikeli atık kategorisinde yer aldı.
EN FAZLA ATIK MADEN SEKTÖRÜNDE
Verilere göre en yüksek atık miktarı maden işletmelerinde oluştu. Dekapaj malzemesi ve pasa dahil edildiğinde toplam atık miktarı 1 milyar 61 milyon tona ulaştı. Bu atıkların yüzde 99,99’unu mineral içerikli atıklar oluşturdu. Madenlerdeki atığın yüzde 85,1’i pasa sahalarında veya atık barajlarında bertaraf edilirken, yüzde 12,5’i ocak içine geri dolduruldu.
İMALAT SANAYİİ: 24,4 MİLYON TON ATIK
İmalat sanayi işyerlerinde 2024’te toplam 24,4 milyon ton atık üretildi. Bunun 4,2 milyon tonu tehlikeli olarak sınıflandırıldı. Atıkların büyük kısmı (yüzde 70,1) satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi. Yüzde 12,1’i tesis içinde geri kazanıldı, yüzde 10,8’i düzenli depolama tesislerine, yüzde 2,6’sı ise yakma veya birlikte yakma tesislerine gönderildi.
TERMİK SANTRALLERDE 26,5 MİLYON TON ATIK
Kurulu gücü 100 MW ve üzeri termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere 26,5 milyon ton atık oluştu. Atıkların yüzde 84,6’sını kül ve cüruf, yüzde 15,4’ünü ise diğer atıklar oluşturdu.
Santral atıklarının yüzde 86,9’u kül dağı veya barajlarında depolanırken, kalan kısmı lisanslı tesislerde işlendi veya geri kazanım amacıyla kullanıldı.
BELEDİYELER 32,3 MİLYON TON ATIK TOPLADI
Türkiye genelinde 1.401 belediyeden 1.392’sinin atık hizmeti verdiği tespit edildi.
Bu belediyelerde 32,3 milyon ton atık toplandı. Toplanan atıkların yüzde 88,9’u atık işleme tesislerine, yüzde 10,9’u belediye çöplüklerine gönderildi. Kişi başına düşen günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı.
195 MİLYON TON ATIK İŞLENDİ
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde 2024 yılında 195 milyon ton atık işlendi. Bunun 139 milyon tonu bertaraf edilirken, 56 milyon tonu geri kazanıldı. Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton, yakma tesislerinde 448 bin ton atık bertaraf edildi. Ko-insinerasyon tesislerinde ise 4,7 milyon ton atıktan enerji geri kazanımı sağlandı. Kompost tesislerinde 124 bin ton, geri dönüşüm tesislerinde ise 51,5 milyon ton metal, plastik, kâğıt ve mineral atık yeniden ekonomiye kazandırıldı.
YEŞİL DÖNÜŞÜM VURGUSU
Uzmanlar, verilerin Türkiye’nin atık yönetimi ve geri dönüşüm kapasitesinde önemli ilerlemeler kaydettiğini, ancak tehlikeli atıkların azaltılması ve atıkların kaynağında ayrıştırılması konularında daha kapsamlı adımların atılması gerektiğini belirtiyor.
