“Çocuğun üstün yararı” için yeni adımlar: Tunç’tan yargısal süreçlerde reform mesajı

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “Yargısal Süreçlerde Çocuklar için Koruyucu ve Onarıcı Yaklaşımlar Projesi”nin açılış töreninde yaptığı konuşmada, son yıllarda çocukların adli süreçlerden en az düzeyde etkilenmesi için hayata geçirilen düzenlemeleri anlattı. Tunç, çocukların üstün yararı ilkesinin merkeze alındığını vurgulayarak hem mevzuat hem uygulama alanında önemli adımlar attıklarını söyledi.

ÇOCUKLAR İÇİN UZLAŞTIRMA VE ERTELEME MODELLERİ GENİŞLETİLDİ

Bakan Tunç, suça sürüklenen çocuklar için yetişkinlerden farklı bir yargısal yaklaşım geliştirdiklerini belirtti. Bu kapsamda: Uzlaştırma kapsamı genişletildi, çocukların üç yılı aşan hapis cezaları ve adli para cezaları gerektiren bazı suçlarda da uzlaştırma müessesesinden yararlanmasının önü açıldı. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararında çocuklar açısından ceza sınırı 3 yıldan 5 yıla çıkarıldı.
Yetişkinlerde 5 yıl olarak uygulanan erteleme süreci, çocuklarda 3 yıla indirildi. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararlarında yetişkinlere göre daha kısa denetim süreleri uygulanmaya başlandı.

Cezanın ertelenmesi için çocuklarda üst sınır 3 yıla yükseltildi. Bir yıldan az cezaların para cezasına veya seçenek yaptırımlara çevrilmesi çocuklar için zorunlu hale getirildi. Çocuklarda kısa süreli hapis cezalarının para cezasına çevrilmesi durumunda ödeme yapılmadığında, bu ceza hapse çevrilmeyecek.
Tunç, “Mevzuat düzenlemelerimizin tamamı çocuğun üstün yararı ve ikinci bir mağduriyet yaşamaması üzerine kurulu” dedi.

ÇOCUK HAKLARINDA SON 23 YILDA KAPSAMLI DÖNÜŞÜM

Adalet Bakanı, çocukların korunmasına yönelik anayasal ve yasal zeminin güçlendirildiğini de hatırlattı. 2010 Anayasa değişikliğiyle çocuk haklarının açık şekilde tanımlandığını söyleyen Tunç, devletin çocukları her türlü istismardan koruma görevinin anayasal güvenceye kavuştuğunu vurguladı.

2005’te yürürlüğe giren Çocuk Koruma Kanunu, 85 çocuk mahkemesi ve 16 çocuk ağır ceza mahkemesiyle desteklendi. Ayrıca 2012 tarihli 6284 sayılı kanunla şiddete maruz kalma riski bulunan çocukların korunmasına yönelik mekanizmaların güçlendirildiğini belirtti.

TUTUKLAMA SON ÇARE

Tunç, çocuklar açısından özgürlüğü kısıtlayıcı tedbirlerin en son seçenek olduğunu hatırlattı. Bu kapsamda çocuklara kelepçe takılması yasaklandı. 15 yaşını doldurmayan çocuklarda, üst sınırı 5 yılı aşmayan suçlarda tutuklama kararı verilemeyeceği hükme bağlandı. Soruşturma evresinde çocuklar için kısa azami tutukluluk süreleri getirildi. Çocuk ve yetişkinlerin birlikte işlediği suçlarda, işlemler ayrı yürütülecek şekilde düzenleme yapıldı.

Uyuşturucu maddelerle ilgili suçların okul ve yurt çevresinde işlenmesi durumunda cezaların ağırlaştırıldığını ifade eden Tunç, “Evlatlarımızı bağımlılık tehlikesinden uzak tutmak için mücadeleyi kararlılıkla sürdürüyoruz” dedi.

CEZAEVİNDE KALAN ÇOCUKLARA ÖZEL UYGULAMALAR

Adalet Bakanı, ceza infaz kurumlarındaki çocuklara yönelik uygulamalara da değindi. Tüm çocuk hükümlü ve tutukluların ziyaretçileriyle açık görüş yapabildiğini vurgulayan Tunç, anneleriyle kalan çocuklar için özel üniteler oluşturulduğunu söyledi. 0-6 yaş grubundaki çocukların kreş ve bakım evlerinden yararlandığını belirtti.

Ayrıca yıl içinde 62 binin üzerinde iyileştirme faaliyeti yürütüldüğünü; çocukların eğitim ve meslek edinme süreçlerine aktif katılmaları için destek sağlandığını ifade etti. Buna göre, 2025 yılında:

566 çocuk okuma-yazma kurslarına,
2351 çocuk örgün ve açık öğretime,
3684 çocuk ise iş ve meslek kurslarına katıldı.

“ONARICI ADALET YAKLAŞIMI GÜÇLENİYOR”

Bakan Tunç, üç yıl sürecek olan projenin hem mevzuatın geliştirilmesi hem de uygulamanın daha etkin hale gelmesi için kritik önemde olduğunu söyledi. “Çocuklarımızı adli sürecin yıpratıcı etkilerinden korumak ve onları topluma kazandırmak için kararlı adımlar atmaya devam edeceğiz” diyerek sözlerini tamamladı.