Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu Oktay Rifat Horozcu kimdir?
111 yıl önce bugün 10 Haziran 1914’te doğan Oktay Rifat Horozcu, Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday’la birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır.
Oktay Rifat Horozcu,10 Haziran 1914’te Trabzon’da, dönemin valisi, şair ve Türk Dil Kurumu’nun ilk başkanı Samih Rifat’ın oğlu olarak doğdu. Annesi Münevver Hanım, Nâzım Hikmet’in annesi Celile Hanım’ın kardeşiydi. Sanat ve edebiyatla iç içe bir ailede büyüdü; büyük dedesi bestekâr Macar Hurşid Bey, dedesi şair Hasan Rıfat Bey’di.
Ankara Erkek Lisesi’nde (1932) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi oldu; burada Orhan Veli ve Melih Cevdet ile tanıştı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi (1936). Maliye Bakanlığı bursuyla Paris’te siyasal bilgiler okudu, ancak II. Dünya Savaşı nedeniyle 1940’ta doktorasını tamamlayamadan döndü.
Oktay Rifat Horozcu, Maliye Bakanlığı, Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı; Ankara ve İstanbul’da serbest avukatlık yaptı. 1955’te İstanbul’a yerleşti, 1961’den itibaren Devlet Demir Yolları’nda hukuk müşaviri olarak görev yaptı ve 1973’te emekli oldu.
OKTAY RİFAT HOROZCU’NUN EDEBİ KARİYERİ
Garip Akımı (Birinci Yeni): 1936’da Varlık dergisinde ilk şiiri “Eza” yayımlandı. 1941’de Orhan Veli ve Melih Cevdet ile “Garip” kitabını çıkardı. Bu akım, geleneksel şiirin ölçü, uyak ve süslü dilini reddederek sade, günlük konuşma diliyle sıradan insanın hayatını işledi. Aşk, yaşama sevinci ve II. Dünya Savaşı gibi temalar öne çıktı.
Garip Sonrası: 1940’larda “Güzelleme” (1945) ve “Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler” (1945) ile halk şiiri biçimlerinden yararlandı. 1950’lerde “Aşağı Yukarı” (1952) ve “Karga ile Tilki” (1954) ile toplumcu şiire yöneldi; yergi, taşlama ve halk deyişlerini kullandı.
İkinci Yeni (1955 sonrası): “Perçemli Sokak” (1955) ile soyut, imgeci ve kapalı bir şiir anlayışına geçti, İkinci Yeni’nin öncülerinden oldu. 1960’larda “Elleri Var Özgürlüğün” (1966) gibi eserlerde sosyal sorunlar, emek ve özgürlük temalarını işledi. Son döneminde “Şiirler” (1969) ile soyut ve düşünsel bir üslup geliştirdi.
OKTAY RİFAT HOROZCU’NUN ÖDÜLLERİ
1955: “Karga ile Tilki” ile Yeditepe Şiir Armağanı
1970: “Denize Doğru Geceleyin” ile Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü
1980: “Bir Cigara İçimi” ile Sedat Simavi Vakfı Ödülü
1980: “Danaburnu” ile Madaralı Roman Ödülü1984: “Dilsiz ve Çıplak” ile Behçet Necatigil Şiir Ödülü
OKTAY RİFAT HOROZCU’NUN ÖNE ÇIKAN ESERLERİ
Şiir: Garip (1941, ortak), Güzelleme (1945), Aşağı Yukarı (1952), Karga ile Tilki (1954), Perçemli Sokak (1955), Elleri Var Özgürlüğün (1966), Bir Cigara İçimi (1979), Dilsiz ve Çıplak (1984)
Roman: Bir Kadının Penceresinden (1976), Danaburnu (1980), Bay Lear
Oyun: Kadınlar Arasında (1948), Yağmur Sıkıntısı (1970), Oyun İçinde Oyun, Çil Horoz
Oktay Rifat Horozcu, 18 Nisan 1988’de İstanbul’da vefat etti, Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi. Oktay Rifat, Türk şiirine Garip ve İkinci Yeni ile yön vermiş, çok yönlü eserleriyle edebiyatın her alanında iz bırakmıştır. 1998’de İstanbul’da heykeli dikildi.
