Üreticide 5, markette 25! Sofranın vazgeçilmezi yangın yeri! İşte ekim ayının enflasyon haritası ve marketin zam şampiyonu
TZOB Başkanı Bayraktar, ekimde tarımsal girdi maliyetlerinin yıllık bazda hızla arttığını, üreticiyle market arasındaki fiyat farkının ise patateste yüzde 382’ye kadar çıktığını açıkladı.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ekim ayında tarımsal girdi fiyatları ile üretici-market fiyatlarındaki değişimleri değerlendirdi. Bayraktar, girdi maliyetlerinde yıllık artışların sürdüğüne, üreticiyle market arasındaki fiyat farkının ise bazı ürünlerde dört kata kadar çıktığına dikkat çekti.
GİRDİ MALİYETLERİ YÜKSELİŞİNİ SÜRDÜRÜYOR
Bayraktar’ın Ziraat Odaları aracılığıyla elde edilen verilere göre, ekim ayında bir önceki aya göre amonyum nitrat gübresi yüzde 0,8 artarken, ÜRE gübresi yüzde 1, 20.20 kompoze gübresi yüzde 0,7, amonyum sülfat gübresi yüzde 0,4 ve DAP gübresi yüzde 0,3 oranında geriledi. Ancak yıllık bazda tablo tersine döndü. Geçen yılın aynı dönemine göre ÜRE gübresi yüzde 63,1, DAP gübresi yüzde 47,9, 20.20 kompoze gübresi yüzde 45,5, amonyum nitrat gübresi yüzde 39,9 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 28,9 oranında arttı.
Mazot fiyatları aylık bazda yüzde 1,9, yıllık bazda ise yüzde 30,4 oranında yükseldi. Besi yemi ekim ayında yüzde 1,3, süt yemi yüzde 1,1 oranında artarken, son bir yıldaki artış oranları sırasıyla yüzde 31,8 ve yüzde 29 olarak gerçekleşti. Elektrik fiyatları yıllık yüzde 12,8, tarım ilaçları ise yüzde 14,9 oranında arttı.
MARKET RAFLARIYLA ÜRETİCİ TARLASI ARASINDAKİ FARK BÜYÜYOR
Ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla patateste görüldü. Bayraktar’ın açıkladığı verilere göre, patatesteki fiyat farkı yüzde 382,9’a ulaştı. Patatesi yüzde 284,1 ile kuru soğan, yüzde 242,1 ile marul, yüzde 229,5 ile maydanoz izledi.
Üreticide 5 lira 25 kuruş olan patates, markette 25 lira 35 kuruşa satıldı. Kuru soğan 4 lira 92 kuruştan 18 lira 90 kuruşa, marul 17 lira 17 kuruştan 58 lira 73 kuruşa, maydanoz ise 5 lira 17 kuruştan 17 lira 2 kuruşa çıktı.
Ekim ayında fiyatı en çok artan ürün markette patates, üreticide ise kabak oldu. Her iki aşamada da fiyatı en fazla düşen ürün yeşil fasulye olarak kayıtlara geçti.
MARKETTE EN ÇOK ARTAN ÜRÜN: PATATES
Ekim ayında markette takip edilen 36 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde düşüş gözlendi. Patates yüzde 32,9’luk artışla ilk sırada yer alırken, kuru soğan yüzde 30,3, domates yüzde 24,4, yeşil soğan ise yüzde 12,2 oranında arttı. Yeşil fasulye yüzde 21,9 düşüşle en fazla ucuzlayan ürün oldu. Fasulyeyi yüzde 16,6 ile limon, yüzde 15,7 ile sivri biber ve yüzde 8,8 ile kuru kayısı izledi.
ÜRETİCİDE TABLO KARIŞIK
Üretici cephesinde 28 ürünün 15’inde fiyat artışı, 10’unda düşüş, 3’ünde ise değişim olmadı.
En büyük düşüş yüzde 28,4 ile yeşil fasulyede yaşandı. Fındık yüzde 15,2, salatalık yüzde 13,8, kuru incir yüzde 13,6 oranında geriledi. Fiyatı en çok artan ürün yüzde 69,2 ile kabak oldu. Kabaktaki artışı yüzde 50,3 ile domates, yüzde 25 ile Antep fıstığı ve yüzde 19,9 ile patates izledi.
ARTIŞ VE DÜŞÜŞLERİN NEDENLERİ
Bayraktar, kabak, domates ve patlıcandaki fiyat artışlarının tarla sezonunun bitip seraya geçilmesinden kaynaklandığını belirtti. Antep fıstığında ürünün “yok yılı” ve kuraklık etkili olurken, patateste kuraklığın yanı sıra depo maliyetlerinin yükselmesi fiyatları artırdı.
Limon fiyatları depolardaki azalmadan dolayı yükseldi, buna karşılık taze fasulyede arz artışı fiyatları düşürdü. Fındıkta zirai don nedeniyle rekolte düşmüş olsa da, ihracatçılar ve fabrikaların fiyat baskısı üretici gelirlerini sınırladı. Salatalıkta seralarda üretimin artması ve incirde ihracatın geç başlaması da düşüşün başlıca nedenleri arasında yer aldı.
TİCARET BAKANLIĞINDAN YALANLAMA GELDİ
Öte yandan TZOB'dan gelen bu açıklamaya Ticaret Bakanlığından dikkat çeken bir karşılık geldi.
Ticaret Bakanlığı, patates fiyatlarıyla ilgili yayılan bazı iddialara yanıt verdi. Bazı paylaşımlarda, üreticide 5 TL olan patatesin marketlerde 25 TL’ye satıldığı ve fiyat farkının yüzde 382 olduğu öne sürülüyordu. Bakanlık, kendi denetimleri ve zincir market verilerine göre, patatesin ortalama perakende satış fiyatının 12,75 TL olduğunu açıkladı ve 25 TL gibi rakamların genel piyasa fiyatını yansıtmadığını belirtti.
Kamuoyunda ve sosyal medya mecralarında, kaynak olarak Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin (TZOB) gösterildiği bir haberde; patatesin üretici ve market fiyatları arasında yüksek oranlı farklar bulunduğuna ilişkin çeşitli paylaşımlar yapılmaktadır.
— T.C. Ticaret Bakanlığı (@ticaret) November 1, 2025
Bazı platformlarda, üreticide 5 TL… pic.twitter.com/HOIV697gUy
