Türkiye’de mutluluk ve ekonomi: Fakirlik mutsuzluk getiriyor, zenginlik mutluluğu garanti etmiyor!

Türkiye’de mutluluk, sadece bireysel bir duygu olmanın ötesinde, ekonominin ve kamu politikalarının şekillenmesinde de etkili bir faktör olarak gündeme geliyor. Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Doç. Dr. Zeynep Burcu Uğur, gelir ile mutluluk arasındaki karmaşık ilişkiyi ve Türkiye’de mutluluk endekslerinin ekonomi politikalarına nasıl yansıdığına dair önemli değerlendirmelerde bulundu.

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Zeynep Burcu Uğur, yaptığı açıklamada, gelir ve mutluluk arasında doğrudan bir bağ olduğunu ancak bu ilişkinin sanıldığı kadar güçlü olmadığını ifade etti. Dünya genelindeki araştırmalara değinen Uğur, düşük gelirli ülkelerde bireysel gelirin mutluluk üzerindeki etkisinin daha belirgin olduğunu söyledi. Ancak devletin güçlü sosyal hizmetler sunduğu gelişmiş ülkelerde, bireysel gelirin mutluluk üzerindeki etkisinin azaldığını belirtti.

Türkiye örneğini değerlendiren Uğur, "Ülkemizde de gelir, mutluluk üzerinde etkili. Fakat Türkiye kamu hizmetlerini geliştirdikçe, gelire dayalı mutluluk etkisi zamanla azaldı. Önceden bu etki daha fazlaydı" dedi.

FAKİRLİK MUTSUZLUĞU GETİRİYOR

Ekonomik krizlerin toplumsal mutluluğu olumsuz etkilediğini belirten Uğur, "Fakirlik ve mutsuzluk genelde birlikte anılır. Çünkü insanlar temel ihtiyaçlarına ulaşamadığında mutsuz olurlar. 'Fakir ama mutluyum' söylemi gerçeği yansıtmıyor" ifadelerini kullandı. Ancak zenginliğin de mutluluğu garanti etmediğini vurgulayan Uğur, "Gelir ve mutluluk arasındaki ilişki doğrusal değil. Belirli bir gelir seviyesinden sonra bu etki sabitleniyor" dedi. Uğur, ABD’de yapılan araştırmalara atıfla, yıllık 75 bin doların üzerindeki gelirlerin mutluluğa anlamlı bir katkı sağlamadığını hatırlattı.

KADINLAR DAHA MUTLU

Türkiye'de 2000'li yıllardan bu yana yapılan "Yaşam Memnuniyeti Araştırması"na da dikkat çeken Uğur, bu verilerin önemli bir kaynak olduğunu söyledi. Araştırmalarda bireylere "Sizi hayatta ne mutlu eder?" sorusunun yöneltildiğini ve verilen cevaplara göre sağlık ve sevginin ön plana çıktığını ifade etti.

Doç. Dr. Zeynep Burcu Uğur, "Kadınlar, sağlık ve sevgi gibi değerlere erkeklerden daha çok önem veriyor. Bu da onların genel olarak daha mutlu olduğunu gösteriyor. Erkekler ise para, iş ve güce daha çok önem veriyor. Ancak bu alanlar oldukça rekabetçi olduğundan, mutluluğa katkıları sınırlı kalabiliyor" dedi.

MUTLULUK EKONOMİK POLİTİKALARI ŞEKİLLENDİRİYOR MU?

Türkiye'de mutluluk araştırmalarının ekonomi politikalarına ne kadar yansıdığı sorusuna ise temkinli yaklaşan Uğur, "Ekonomi politikalarının bu tür araştırmalara dayandırıldığını net olarak söylemek zor. Ancak vatandaşın mutsuzluğu önemli bir veri" değerlendirmesinde bulundu.

Uğur, 2016'dan bu yana Türkiye’de mutluluk endekslerinde düşüş yaşandığını, ancak 2022 itibarıyla sınırlı da olsa bir toparlanma gözlendiğini söyledi.