Midas Vadisi dijitalleşiyor: Anadolu Üniversitesi’nden yapay zekâ destekli arkeoloji projesi!

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat liderliğinde yürütülen “Yazılıkaya/Midas Kalenin Yapay Zekâ Destekli Simülasyonu ve Sanal Tur Uygulaması” projesi, arkeolojide dijital dönüşümün öncü örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor.

Üniversitenin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) birimi tarafından desteklenen projede, Frig uygarlığının merkezi Midas Vadisi yapay zekâ teknolojileriyle üç boyutlu olarak modellendi. Bölgedeki kültürel yapı, dini ritüeller ve gündelik yaşam sahneleri dijital olarak yeniden canlandırıldı.

BİNLERCE YILLIK SESSİZ TANIKLAR YENİDEN KONUŞUYOR

Doç. Dr. Yusuf Polat başkanlığında 2022 yılında başlatılan Yazılıkaya Midas Kale kazısı, Frig uygarlığının dini ve kültürel yaşamına ışık tutan en önemli arkeolojik çalışmalar arasında yer alıyor.
Kazı alanında Frig dönemine ait mekânlar, kaya anıtları, kabartmalar ve günlük yaşam izleri titizlikle belgeleniyor. Özellikle kayaya oyulmuş sunaklar ve kabartmalar, Friglerin dini törenleri hakkında eşsiz bilgiler sunuyor.

YAPAY ZEKÂ İLE GEÇMİŞ YENİDEN CANLANIYOR

Proje kapsamında Midas Vadisi ilk kez yapay zekâ destekli sistemlerle üç boyutlu olarak dijitalleştirildi. Drone fotogrametrisi, dijital haritalama ve derin öğrenme algoritmaları kullanılarak elde edilen veriler, 360 derece sanal tur deneyimine dönüştürüldü.

Ziyaretçiler, bu uygulama sayesinde binlerce yıl öncesine ait bir Frig köyünü adım adım gezebiliyor. Ayrıca, geliştirilen yapay zekâ destekli video canlandırmalar Frig halkının inançlarını, günlük yaşamını ve mimarisini bilimsel verilere dayanarak gözler önüne seriyor.

"HER KAZI, İNSANLIK HAFIZASINI GELECEĞE TAŞIYOR"

Proje yürütücüsü Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, çalışmanın yalnızca bilimsel değil, aynı zamanda kültürel bir sorumluluk taşıdığını vurguladı:

“Her kazı, yalnızca geçmişi ortaya çıkarmak değil; insanlık hafızasını geleceğe taşımaktır. Midas Vadisi’nde yürüttüğümüz çalışmalar, Friglerin doğayla, inançla ve sanatla kurduğu bağı yeniden görünür kılıyor. Yapay zekâ bize geçmişin hikâyelerini yeniden anlatma gücü veriyor.”

BİLİM VE TEKNOLOJİ EL ELE: KÜLTÜREL MİRAS DİJİTAL KORUMA ALTINDA

Anadolu Üniversitesi’nin desteğiyle yürütülen bu proje, Türkiye’de arkeolojik verilerin dijital teknolojilerle belgelenmesi ve paylaşılması açısından örnek bir çalışma olarak değerlendiriliyor.
Projeyle birlikte, hem kültürel mirasın korunması hem de geniş kitlelerin bu zenginliği deneyimlemesi hedefleniyor. Böylece Midas Vadisi, artık yalnızca kazı alanında değil, dijital dünyada da erişilebilir bir kültürel miras haline geldi.