Sürücü eğitiminde reform çağrısı! "Akan trafikte sınav, bireysel eğitim şart"

Yeni Ankara İmtiyaz Sahibi Ali Çetin'i Çukurambar'daki ofisinde ziyaret eden Orta Anadolu Eğitimcileri Federasyonu Başkanı Serdar Tepeöz, ehliyet eğitim sisteminin zayıf yönlerini ve Ankara'daki eğitim durumuna dair açıklamalarda bulundu.

Ehliyet sistemi değişiyor, direksiyon eğitimleri yetersiz kalıyor, kurslar ayakta durmakta zorlanıyor… Türkiye’de sürücü eğitiminin kalbi sayılan Sürücü Eğitimcileri Konfederasyonu, sektördeki sorunları ve çözüm önerilerini Yeni Ankara'ya anlattı. Orta Anadolu Federasyonu Başkanı Serdar Tepeöz, hem sistemin zayıf yönlerini anlattı hem de "Gerçek trafik sınavı" çağrısı yaptı.

Sürücü Eğitimcileri Konfederasyonu, Türkiye genelinde 81 ilde örgütlü, 8 federasyon ve yaklaşık 4.860 sürücü kursunu bünyesinde barındıran güçlü bir sivil toplum kuruluşu. Orta Anadolu Federasyonunun başkanı Tepeöz, kendisine bana bağlı bin sürücü kursu olduğunu ve bünyesinde bulunan STK'ların sürücü eğitimine Türkiye'de yön verdiğini belirtti. Tepeöz, "Yönetmelikleri ve kanunları bakanlıkla beraber çalışıp imza atıyoruz" dedi.

“SÜRÜCÜ EĞİTİMİNE YÖN VEREN BİR STK’YIZ”

Konfederasyon, sürücü eğitimiyle ilgili yasal düzenlemeler ve uygulamalar konusunda bakanlıklarla birlikte çalışıyor. Sektörde yaşanan gelişmeleri yakından takip eden bir yapıları olduğunu belirten Serdar Tepeöz, “Mevzuat 9 Temmuz 2024’te değişti. Artık bir kişi ehliyet almak istediğinde sağlık raporu, adli sicil kaydı, diploma gibi belgeleri sunarak başvuru yapıyor. Uyuşturucu kullanımı veya ticareti tespit edilen kişiler ehliyet alamıyor. Sınavda 70 barajını geçen adaylar ehliyet sahibi oluyor” dedi.

STAJYER SÜRÜCÜLÜK DÖNEMİ

Yeni sistemle birlikte ehliyet alanlar ilk iki yıl boyunca stajyer kabul ediliyor. Bu dönemde 75 ceza puanını doldurmamaları ve alkollü araç kullanmamaları gerekiyor. Aksi takdirde ehliyet iptali söz konusu olabiliyor.

“YAZILI SINAVLAR ARTIK DİJİTAL ORTAMDA”

Tepeöz, yazılı sınav sisteminin tamamen değiştiğini belirtti. Artık sınavlar elektronik ortamda tabletle yapılıyor. Beş bin soruluk havuzdan gelen sorularda 35 doğru yapan adaylar, beklemeden 16 saat olan direksiyon eğitimine başlayabiliyor.

DİREKSİYON SINAVLARI DAHA KAPSAMLI HALE GETİRİLMELİ

Yazılı sınavın zorlaştığını ve iki kere stop ettirmek, park edemeyen kişilerin ehliyet alamadığını ve anında sınavdan kaldığını vurgulayan Tepeöz, sınavların daha da zorlaştırılması gerektiğini söyledi. Direksiyon sınavlarının zorluk seviyesinin artmasını isteyen Tepeöz, “Şu anda sınav belirli bir parkurda yapılıyor. Biz akan trafikte, mühendis ya da otomotiv mezunu uzmanların gözetiminde gerçek trafiğe dayalı bir sınav sistemi istiyoruz. Örneğin Çukurambar’dan yola çıkıp Tunalı'ya kadar gitmek gibi. Ehliyet sınavını geçen 100 kişiden 50 tanesi Kızılay'a gidip gelemez. Bireylere gerçek trafik deneyimi kazandırılmalı” dedi.

“EĞİTİM SÜRESİ EN AZ 50 SAAT OLMALI”

Sürücü adaylarının çoğunun sınavı geçtikten sonra özel direksiyon dersi almak zorunda kaldığını belirten Tepeöz, “Bu da sistemin yetersizliğini gösteriyor. Eğitim süresi 16 saat değil, kişiye göre belirlenmeli. Kimisi 20 saatte öğrenir, kimisi 50 saatte. Herkese aynı saati uygulamak doğru değil” ifadelerini kullandı. Milli Eğitim Bakanlığı'nın sınavı tam anlamıyla yapamadığını vurgulayan Tepeöz, işin ehli insanların eğitim vermesi ve sınavlara girmesi gerektiğini belirterek, "Matematik, fizik öğretmenleri sınavlara giriyor. Bu onlar içinde bir kazanç kapısı" dedi.

ANKARA’DA DURUM: KAYIT SAYISI AZALIYOR, MALİYETLER ARTIYOR

Ankara’daki tabloyu da paylaşan Tepeöz, “2022’de 154 bin kişi sürücü kurslarına kayıt oldu. 2023’te bu sayı 142 bine, 2024’te ise 131 bine düştü. Asgari ücretle geçinen biri artık kolayca ehliyet alamıyor. Ankara’da 300 sürücü kursu var, taban fiyat uygulaması var. Taban fiyatı 19 bin lira olmasına rağmen rekabet nedeniyle bazı kurslar 13-14 bin liraya kurs veriyor. Bunun nedeni insanların bütçesi dar ve ehliyet sınavları kolay. Bu nedenle rekabet ortamı oluşuyor. Bu sürdürülebilir değil” dedi.

“DEVLET DESTEĞİ ŞART”

Sürücü kurslarının ayakta kalabilmesi için devletin desteğine ihtiyaç duyduklarını belirten Tepeöz, taleplerini şöyle sıraladı:

Eğitimde KDV’nin yüzde 1’e indirilmesi,
Sürücü kurslarına ÖTV muafiyetli araç alma hakkı tanınması,
Direksiyon sınavlarının gerçek trafik ortamında yapılması,
Nüfusa göre sürücü kursu açma yönetmeliğinin yeniden düzenlenmesi.

“EHLİYET ÜCRETLERİ AVRUPA’YA GÖRE HÂLÂ UCUZ AMA ALIM GÜCÜ DÜŞÜK”

Tepeöz, Avrupa’da ehliyet fiyatlarının 3 bin Euro civarında olduğunu ve iki ay çalışan bir kişinin bunu karşılayabildiğini ifade etti. Türkiye’de ise bir kişinin bir aylık maaşından daha az bir ücretle ehliyet alabildiği belirterek, “Araç, sigorta, kasko, yakıt, öğretmen maaşı derken kursun bize maliyeti zaten 15 bin lira. Kar marjı çok düşük” dedi. Fiyatlar Türkiye standartlarına göre yüksek olduğunu ancak kendisine göre fiyatların düşük olduğunu belirten Tepeöz, "Eğitimin kalitesinin artırılması gerekiyor. Bunun olması halinde fiyatlarda da artış olacak" dedi.

“YAŞLI SÜRÜCÜLER İÇİN SAĞLIK DENETİMİ ŞART”

Bazı sürücülerin 80 yaş üstünde hâlâ araç kullandığını belirten Tepeöz, bu kişilerin sadece gözlükle değil, nörolojik muayenelerden geçerek araç kullanabilirliklerinin onaylanması gerektiğini vurguladı.

“SİSTEMİN GEVŞEKLİĞİ RANT OLUŞTURUYOR”

Sistemin kolaylaştırılmasının bir nedeni olarak da rant ilişkilerine dikkat çeken Tepeöz, şunları söyledi: “Devlet harçlardan ciddi gelir elde ediyor. Öğretmenler hafta sonu sınavdan para kazanıyor. Bu yüzden sistem sıkılaştırılmak istenmiyor. Yirmi yaşındaki bir adayla elli yaşındaki adayın aynı saatte eğitime çıkması doğru değil. Kişiye özel eğitim planı olmalı. Direksiyon sınavlarının zorluğu artırılmalı. Ancak bu şekilde hem eğitim kalitesi artar hem de trafikte daha güvenli sürücüler olur.”