Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü mezunu Kartal Tibet kimdir?

Kartal Tibet, hayatı boyunca yaklaşık 200 film ve dizide oyuncu, yönetmen ve senarist olarak yer almış, Türk sinemasına özellikle Yeşilçam döneminde büyük katkılar sağlamıştır. Hem karizmatik jön rolleriyle hem de yönetmen olarak çektiği komedi ve toplumsal içerikli filmlerle geniş kitleler tarafından tanınmıştır.

ANKARA DOĞUMLU KARTAL TİBET’İN HAYATINDAN ÖNE ÇIKANLAR

Kartal Tibet, 27 Mart 1938’de Ankara’da öğretmen bir anne ve babanın ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Hasan Tibet, daha sonra hukuk fakültesini bitirerek avukatlık mesleğine yönelmiş, ancak Kartal Tibet’in avukat olmasını istemesine rağmen o bu yolu seçmemiştir. Tibet’in çocukluğu, sanata olan ilgisinin erken yaşlarda şekillenmeye başladığı bir dönemdir. İlkokuldayken Radyo Çocuk Kulübü’nde “Ayşe Abla” piyeslerinde başrol konuşarak sahneyle tanıştı. Şiire olan yeteneğiyle de dikkat çeken Tibet, ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite düzeylerinde düzenlenen şiir yarışmalarında Ankara birincilikleri kazandı. Ankara Koleji’nde eğitim gördükten sonra babasının yönlendirmesiyle hukuk fakültesine ilgi duysa da, bu meslek ona cazip gelmedi. Babasının avukat olduktan sonra annesinden ayrılması, Tibet’in avukatlığa karşı “aile yıkan bir meslek” algısı geliştirmesine neden oldu. Bunun yerine, dayısının mimarlık mesleğinden etkilenerek bir süre mimar olmayı düşünse de, tiyatro tutkusu ağır bastı. 1955-1960 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nde eğitim aldı ve 1960 yılında mezun oldu.

Tibet, gençlik yıllarında aynı zamanda Ankara’nın tanınmış basketbolcularından biriydi. Ancak konservatuvar sınavını tam notla geçmesi ve tiyatro dünyasının büyüsüne kapılması, basketbol kariyerini bırakmasına neden oldu.

ANKARA’NIN İLK ÖZEL TİYATROSUNUN KURUCULARINDAN

Kartal Tibet, tiyatro kariyerine 1960 yılında Ankara Devlet Tiyatrosu’nda, Mahir Canova’nın yönettiği Albert Camus’nün Caligula adlı oyununda başrol oynayarak başladı. Bu performansı büyük beğeni topladı ve tiyatro çevrelerinde adını duyurdu. 1961 yılında Mahir Canova, Adalet Ağaoğlu, Çetin Köroğlu ve Üner İlsever ile birlikte Ankara’nın ilk özel tiyatrosu olan Meydan Sahnesi’ni kurdu. Burada dört oyun yönetti, 20 oyunda rol aldı ve çeşitli oyunlarda yönetmenlik yaptı.

BEYAZ PERDEDE KARTAL TİBET

Kartal Tibet, sinema kariyerine 1965 yılında Suat Yalaz’ın çizgi roman karakteri Karaoğlan’ın sinemaya uyarlanan Karaoğlan: Altay’dan Gelen Yiğit filmiyle adım attı. Bu rol için at binme ve dövüş dersleri alan Tibet, karizmatik görünümü ve yeteneğiyle kısa sürede dönemin önde gelen jönlerinden biri haline geldi. Karaoğlan serisi, 1966’da Baybora’nın Oğlu ve Camoka’nın İntikamı, 1967’de Bizanslı Zorba ve Yeşil Ejder, 1972’de Karaoğlan Geliyor filmleriyle devam etti.1969’da Sezgin Burak’ın yarattığı Tarkan karakterini canlandırdığı Tarkan filmiyle büyük bir popülerlik kazandı. Bu seri, 1970’te Tarkan: Gümüş Eyer, 1971’de Tarkan: Viking Kanı, 1972’de Tarkan: Altın Madalyon ve 1973’te Tarkan: Güçlü Kahraman filmleriyle devam etti. Tarkan karakteri, Türk sinemasında ve popüler kültüründe ikonik bir figür haline geldi ve Tibet’in kariyerinde önemli bir yer edindi.

Tibet, macera filmlerinin yanı sıra melodramlarda da başarılı oldu. Sarmaşık Gülleri (1968), Boş Çerçeve (1969), Çalıkuşu (1966), Hıçkırık (1965) ve Senede Bir Gün (1971) gibi edebiyat uyarlamaları ve romantik filmlerde Hülya Koçyiğit, Türkan Şoray, Fatma Girik, Hale Soygazi ve Filiz Akın gibi dönemin yıldızlarıyla başrolü paylaştı. 1960’lar ve 1970’lerin başında 120’den fazla filmde rol alarak Yeşilçam’ın en üretken oyuncularından biri oldu.

KARTAL TİBET’İN YÖNETMENLİK VE SENARİSTLİK YILLARI

Kartal Tibet, 1976 yılında Tosun Paşa filmiyle yönetmenliğe adım attı ve oyunculuğu büyük ölçüde bırakarak kamera arkasına geçti. Yönetmenlik kariyerinde toplam 56 film çekti, bunların yirmiden fazlasında Kemal Sunal başroldeydi. Süt Kardeşler, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı ve Bizim Aile gibi filmlerde yönetmen yardımcılığı yaptıktan sonra, Tosun Paşa ile başlayan yönetmenlik serüveni, Türk sinemasında unutulmaz eserler ortaya koydu. Yönettiği filmler arasında Sultan (1978), Zübük (1980), Şalvar Davası (1983), Gol Kralı (1981), Davaro (1981), Sosyete Şaban (1985) ve Deli Deli Küpeli (1986) gibi klasikler yer alır. Tibet, özellikle Kemal Sunal ve Şener Şen ile çektiği toplumsal içerikli komedi filmleriyle tanındı. Bu filmler, ahlaki yozlaşma, politik hiciv ve sıradan insanların haksızlıklara karşı mücadelesi gibi temaları işleyerek geniş kitlelere hitap etti. Tibet, bir röportajında “120 filmde oynadım ama beni asıl cezbeden kameranın arkasıydı. Çünkü olay orada başlayıp orada bitiyordu” diyerek yönetmenliğe olan tutkusunu ifade etmiştir.

KARTAL TİBET’İN ÖZEL HAYATI

Kartal Tibet, 1963 yılında Gündüz Sencer ile evlendi. Bu evlilikten Kanat (1964) ve Kumru (1973) adında iki çocuğu oldu. Kanat Tibet, Tarkan filmlerinde babasının çocukluğunu canlandırarak kamera önüne geçti, ancak daha sonra Amerika’ya yerleşerek kameralardan uzak bir yaşam sürmeyi tercih etti. Gündüz Sencer’in ilk evliliğinden olan oğlu Civan Canova, Kartal Tibet’in üvey oğluydu ve kendisi de tanınmış bir tiyatro ve sinema oyuncusu oldu ve 2022’de yaşamını yitirdi.

KARTAL TİBET’İN VEFATI

Kartal Tibet, hayatının son 3-4 yılında kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ile mücadele etti. 1 Temmuz 2021 tarihinde, İstanbul’daki Acıbadem Hastanesi’nde, 82 yaşında hayatını kaybetti. COVID-19 pandemisi koşulları ve kendi isteği doğrultusunda sade bir törenle, 3 Temmuz 2021’de Zincirlikuyu Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. Vefatı, Türk sinema ve tiyatro camiasında büyük bir üzüntü yarattı.

Kartal Tibet, Türk sinemasına katkılarından dolayı 2002’de Altın Portakal Film Festivali’nde Yaşam Boyu Onur ve 2014’te Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema ödüllerinde Sinema Onur ödüllerini kazandı.