Ankara’nın kalbinde bir mahalle
Ankara'nın en köklü ve karakteristik semtlerinden biri olan Bahçelievler, yalnızca bir yerleşim alanı değil, Cumhuriyet’in şehircilik vizyonunu taşıyan bir sembol olarak kuruldu.
1930’ların ortalarında başlayan Bahçelievler planlaması, Türkiye’de modern kentleşmenin ilk örneklerinden biri olma özelliğini taşıyor.
Bahçelievler’in kuruluşu, erken Cumhuriyet döneminin “modern, sağlıklı ve düzenli şehir” idealine dayanıyordu. Yeni başkent Ankara'nın planlanmasında büyük rol oynayan Alman şehir plancısı Hermann Jansen'in 1932 tarihli "Jansen Planı" çerçevesinde tasarlanan semt, yeşil alanlar, geniş sokaklar, tek veya iki katlı müstakil evlerle örülmüş bir kent parçası olarak hayata geçirildi. Adını da bu yapısal özelliklerden aldı: "Bahçeli evler."
MODERN YAŞAM İÇİN PLANLANDI
Bahçelievler, kooperatifçilik ruhuyla gelişti. Özellikle devlet memurları ve akademisyenler için kurulan kooperatifler aracılığıyla semtte müstakil evler inşa edildi. Her evin bir bahçesi olması planlandı; sokaklar geniş, ağaçlarla çevrili olacak şekilde tasarlandı. Bu planlama anlayışı, bireylerin doğayla iç içe, sağlıklı ve toplumsal olarak eşit koşullarda yaşamalarını hedefliyordu. Dönemin şehircilik ideali olan "bahçe şehir" modeline uygun şekilde yapılandı.
ANKARA ÜNİVERSİTESİNİN ETKİSİ
Bahçelievler’in gelişiminde önemli bir rol de Ankara Üniversitesi oldu. Cebeci’den gelen akademik çevrenin bir kısmı Bahçelievler’e yerleşti. Bu da semtin sosyal dokusunu etkiledi: entelektüel, eğitimli, kamu hizmetiyle iç içe bir yaşam alanı oluştu. Özellikle 1950’li ve 60’lı yıllarda semt, memur ve akademisyen sınıfının merkezi haline geldi.
7. CADDE'NİN DÖNÜŞÜMÜ
Semtin belki de en ikonik noktası olan 7. Cadde, kuruluş yıllarında mahalle halkının günlük ihtiyaçlarını karşılayabileceği küçük dükkânlara ve bahçeli evlere ev sahipliği yaparken; zamanla Ankara’nın en önemli sosyal ve ticari buluşma noktalarından birine dönüştü. 1980’lerden itibaren 7. Cadde üzerindeki yapılaşma yoğunlaştı, yüksek apartmanlar çoğaldı ve müstakil evler yavaş yavaş ortadan kalktı.
BİR SEMTTEN FAZLASI: BAHÇELİEVLER RUHU
Kuruluş planı bir ideal üzerine kurulan Bahçelievler, zamanla fiziksel yapısını büyük ölçüde kaybetmiş olsa da, sosyal bellekteki yeri hâlâ aynı. Uzun yıllar boyunca gençlik hareketlerinin, öğrenci kültürünün ve toplumsal muhalefetin merkezi olan Bahçelievler, Ankara'nın sadece mekânsal değil, aynı zamanda kültürel bir parçası.
Bugün hâlâ 1930’ların planlama vizyonunu taşıyan birkaç yapı ve sokak arasında dolaşırken, Bahçelievler’in kuruluşundaki modernist hayali ve Cumhuriyet'in kent düşlerini hissetmek mümkün.
Bahçelievler’in hikâyesi, sadece bir mahallenin değil, modern Türkiye'nin nasıl bir şehirde, nasıl bir toplumda yaşamak istediğinin de hikâyesiydi.
