Ankara’da bulunan Satıkadın Müzesi'nin önemi! Cumhuriyetin ilk kadın milletvekilinin mirası
Kahramankazan’daki Satıkadın Müzesi, Cumhuriyet’in ilk kadın milletvekillerinden Satı Çırpan’ın mirasını yaşatıyor. Restore edilen tarihi evde sergilenen eşyalar, fotoğraflar ve tablolarla, kadın haklarının öncüsüne saygı duruşunda bulunurken, Ankara’nın kültürel zenginliğine katkı sağlıyor.
Ankara’nın Kahramankazan ilçesinde yer alan Satıkadın Müzesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kadın hakları mücadelesinde önemli bir simge olan Satı Çırpan’ın hayatını ve katkılarını yaşatan bir kültürel mekan olarak dikkat çekiyor. 2014 yılında hizmete giren müze, Çırpan’ın evinin restore edilmesiyle oluşturulmuş ve Kahramankazan Belediyesi tarafından yönetilmektedir. Bu müze, hem tarihi bir ev olarak hem de kadın milletvekilliğinin öncülerinden birinin eşyalarını sergileyerek, Cumhuriyet dönemi kadın haklarının simgesi haline gelmiştir. Müze, ziyaretçilere dönemin sosyal ve siyasi koşullarını yansıtan bir bakış açısı sunarken, Kahramankazan’ın kültürel mirasını da koruma altına almaktadır.
SATI ÇIRPAN’IN HAYATI VE TARİHİ ROLÜ
Satı Çırpan, 1890 yılında Ankara’nın Kazan köyünde (bugünkü Kahramankazan) doğmuş bir köylü kadınıdır. Asıl adı Hatı Çırpan olan Çırpan, halk arasında “Satı Kadın” veya “Satıkadın” olarak bilinir. Okuryazar olmayan bir Anadolu kadını olarak, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında dört yıl mücadele etmiş ve köyünde muhtarlık yapmıştır. 1934 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün İstanbul’a giderken Kahramankazan’a uğraması sırasında tanıştığı Çırpan, zekası ve cesaretiyle dikkat çekmiş, Atatürk tarafından milletvekili adaylığı için desteklenmiştir.
Atatürk’ün önerisiyle adını “Hatı” olarak değiştiren Çırpan, 5 Aralık 1934’te kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi sonrası yapılan 1935 genel seçimlerinde 18 kadın milletvekili arasında Ankara’dan seçilerek TBMM’ye girmiştir. 1935-1939 yılları arasında 5. Dönem milletvekili olarak görev yapan Çırpan, Türkiye’nin ilk köylü kadın milletvekili olarak tarihe geçmiştir. Vekillik süresince köy evinde yaşamaya devam etmiş ve köylülerin sorunlarıyla ilgilenmiştir. 21 Mart 1956’da hayatını kaybeden Çırpan, Cumhuriyetin kadın hakları mücadelesinde öncü bir figür olarak kabul edilir.
MÜZENİN KURULUŞU VE RESTORASYON SÜRECİ
Satıkadın Müzesi, 2012 yılında Kahramankazan Belediyesi tarafından kurulması kararlaştırılan bir proje olarak hayata geçirilmiştir. Çırpan’a ait tarihi ev, belediye ekipleri tarafından restore edilerek 2014 yılında müze olarak açılmıştır. Evin yenilenmesi sırasında orijinal mimarisi korunmuş, dönemin köy evi özelliklerini yansıtan yapılar eklenmiştir. Müze, Kahramankazan Belediyesi’nin diğer kültürel tesisleri arasında yer alır ve EGO toplu taşıma araçlarıyla erişilebilir konumdadır. Müzenin açılışı, kadın hakları günü etkinlikleri kapsamında kutlanmış ve yerel halkın katılımıyla gerçekleştirilmiştir.
MÜZEDEKİ SERGİLER VE KOLEKSİYONLAR
Müze, Satı Çırpan’a ait kişisel eşyalar, kıyafetler, fotoğraflar ve tablolarla zengin bir koleksiyona ev sahipliği yapar. Ziyaretçiler, Çırpan’ın milletvekilliği dönemine ait belgeler, günlük kullanım eşyaları ve dönemin fotoğraflarını inceleyebilir. Sergiler, Çırpan’ın Atatürk ile tanışmasını, seçim sürecini ve meclisteki çalışmalarını anlatan panellerle desteklenir. Müze, tarihi bir ev olarak tasarlandığından, odalar Çırpan’ın yaşadığı dönemi yansıtan mobilyalarla döşenmiştir. Ayrıca, kadın haklarının evrimini gösteren belgeler ve tablolar, müzenin eğitimsel yönünü güçlendirir. Müze, haftanın belirli günleri açıktır ve giriş ücretsizdir. Ziyaretçiler, rehber eşliğinde turlarla Çırpan’ın hayatını daha detaylı öğrenebilir. Müzenin koleksiyonu, zamanla genişletilerek yeni belgelerle güncellenmektedir.
MÜZENİN ÇEVRESİNDEKİ ANMA ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Satıkadın Müzesi’nin yakınında, Çırpan’ın mezarı bulunmaktadır ve bu mezar alanı müzenin bir uzantısı gibi işlev görür. Aynı ilçede, Çırpan’ın adını taşıyan bir park ve anıt heykel yer alır; bu park, ziyaretçilere dinlenme imkanı sunarken, anıt Çırpan’ın rolünü simgeleyen bir yapıya sahiptir. Kahramankazan Belediyesi, 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü ve 8 Mart Dünya Kadınlar Günü gibi tarihlerde müze çevresinde anma etkinlikleri düzenler. Bu etkinliklerde, Çırpan’ın torunları ve yerel yetkililer konuşma yapar, Kur’an-ı Kerim okunur ve karanfil bırakılır. Müze, kadın muhtarlar ve derneklerin katılımıyla seminerlere ev sahipliği yapar. Ayrıca, önümüzdeki dönemde mahalle kültür evlerinden birine Çırpan’ın adı verilmesi planlanmaktadır. Bu etkinlikler, müzenin kültürel bir merkez olarak rolünü pekiştirir.
MÜZENİN GÜNCEL DURUMU VE ZİYARETÇİ DENEYİMİ
Satıkadın Müzesi, açıldığı günden beri yerel ve ulusal ziyaretçilerin ilgisini çekmekte olup, Kahramankazan’ın turizm potansiyelini artıran bir unsur haline gelmiştir. Belediye Başkanı Selim Çırpanoğlu’nun da Çırpan’ın torunu olması, müzenin ailevi bir bağla yönetilmesini sağlar. Ziyaretçiler, müze evinde Çırpan’ın yaşadığı dönemi deneyimleyerek, Cumhuriyetin kadın hakları mücadelesine tanıklık eder.
Müze, okullara yönelik eğitim programları düzenleyerek genç nesillere kadın eşitliği bilincini aşılamayı hedefler. Koruma çalışmaları devam etmekte olup, müze Ankara’nın kültürel haritasında önemli bir yer tutar. Ziyaret etmek isteyenler, belediyenin iletişim kanallarından detaylı bilgi alabilir.Satıkadın Müzesi, Satı Çırpan’ın öyküsünü yaşatarak, Türk kadınlarının siyasi tarihteki yerini vurgular. Bu müze, hem tarihi bir mekan hem de ilham kaynağı olarak, Cumhuriyet değerlerini gelecek nesillere aktarmada rol oynamaktadır.
