Tarımda kırmızı alarm: Meyvede rekor düşüş, tahılda kriz kapıda!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı işbirliğiyle açıklanan 2025 yılı Bitkisel Üretim İkinci Tahmini verileri, tarımsal üretimde beklenen sert düşüşle piyasalar için adeta bir kırmızı alarm verdi. Yeni tahminler, özellikle meyve bahçelerinde yaşanan büyük kaybı gözler önüne sererken, tahıl ürünlerindeki keskin gerileme gıda arzı ve fiyat istikrarı üzerindeki baskıyı artırıyor.

EN SERT DARBE MEYVEYE

2025 yılının en dramatik düşüşü meyveler, içecek ve baharat bitkileri grubunda yaşanacak. Üretimin bir önceki yıla göre tam yüzde 30,4 oranında azalarak yaklaşık 19,8 milyon tona gerileyeceği tahmin edildi. Bu rekor düşüşün arkasındaki ürünler ise şok edici:

Kiraz: yüzde 70,6
Elma: yüzde 48,3
Şeftali: yüzde 46,1
Nektarin: yüzde 44,1
Fındık: yüzde 38,5
Ceviz: yüzde 38,1
Antep Fıstığı: yüzde 61,1

Özellikle sert kabuklu ve yazlık meyvelerdeki bu kayıplar, sektör temsilcileri tarafından iklim değişikliği ve zirai don olaylarının doğrudan sonucu olarak değerlendiriliyor. Turunçgillerde de durum farklı değil: Portakal yüzde 15,0 ve limon yüzde 34,8 üretiminde ciddi azalmalar beklenirken, sadece mandalina yüzde 7,1 artış gösteren nadir ürünlerden biri oldu.

TAHIL ÜRETİMİNDE YÜZDE 12,4 KAYIP

Ülke ekonomisi ve gıda güvenliği açısından hayati önem taşıyan tahıl ürünlerinde de tablo iç açıcı değil. Tahıl üretiminin toplamda yüzde 12,4 oranında azalarak 34,2 milyon tona düşeceği öngörülüyor. Temel ürünlerdeki düşüşler dikkat çekiyor:

Arpa: yüzde 25,9
Buğday: yüzde 13,9
Yulaf: yüzde 22,3
Çavdar: yüzde 20,9

Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler grubundaki toplam azalma ise yüzde10,4 olarak belirlendi. Tek teselli kaynağı ise mısır üretimi oldu; yüzde 4,9 artışla 8,5 milyon tona ulaşması bekleniyor.

YAĞLI TOHUMLAR VE PATATESTE KRİTİK GERİLEME

Gıda enflasyonunu doğrudan etkileyecek diğer kritik ürünlerde de benzer bir gerileme hakim:

Ayçiçeği: Yağlı tohumların kilit ürününde üretim yüzde 17,6 azalışla 1,8 milyon tona düşecek.
Soya: yüzde 17,4 oranında azalma öngörüldü.
Patates: Yumru bitkilerin en önemlisi olan patates üretimi ise yüzde 13,0 kayıpla 6 milyon tonda kalacak.

SEBZE VE BAKLAGİLLERDE KISMİ DENGE BOZULDU

Sebze üretimindeki genel düşüş yüzde 0,8 tahıl ve meyveye göre sınırlı kalsa da, bazı stratejik ürünler düşüşte: Domates yüzde 7,6, salçalık kapya biber yüzde 6,3 ve taze fasulye yüzde 8,3 üretimi azalacak. Buna karşın karpuz yüzde 8,3 ve kuru soğan yüzde 2,6 gibi ürünlerde artış bekleniyor.

Açıklanan bu veriler, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumunun ortak sorumluluğunda yayımlanırken, 2025 yılının tarım sektörü için rekolte düşüşlerinin getireceği ithalat baskısı ve gıda fiyatlarındaki olası yükselişler açısından zorlu bir yıl olacağının sinyalini veriyor.