Cüneyt Özdemir ve AK Partili Selman Özboyacı arasında bile tartışıldı... Çocuğunuz böyle derse şaşırmayın ve kızmayın: İttir git!
“İttir git” son dönemde özellikle çocukların izlediği çizgi filmlerde sıkça duyulmaya başlanan bir ifade. Peki, “ittir git”in anlamı ne, ne için kullanılıyor? İşte yanıtı...
Türkiye’de elektrikli scooter kullanımının hızla yayılması, kelime tartışmalarını da beraberinde getirdi. Günlük hayatta giderek daha çok kullanılan bu araç için “trotinet”, “küçük skuter”, “ayaklı mobilite aracı” gibi çeviri önerileri gündeme gelirken, sosyal medyada sürpriz bir kelime öne çıktı: “ittir git.”
Dilbilimciler, ifadenin teknik bir karşılık olmaktan çok, Türkçenin taklitli ve ritmik yapısına dayanan eğlenceli bir öneri olduğunu belirtiyor. Eski Türkçedeki it- (itmek) fiiliyle gitmek eyleminin birleşimi olan “ittir git”, kelime yapısındaki hareket çağrışımı nedeniyle scooter’ı tarif etmek için mizahi bir aday haline geldi. Öyle ki bu ifade küçük yaşta çocukların izlediği çizgi filmlerde bile duyulmaya başlandı.
TDK, "İTTİR GİT" ÖNERİSİ İÇİN ADIM ATMADI
Edindiğimiz bilgilere göre, "ittir git" ifadesi ilk olarak 2016 yılında "Pepe" adlı çizgi filmde duyuldu. Kelimenin kullanımına ilişkin tartışma ise 2,5 yıldır devam diyor. Bunun nedeni ise İngilizce kökenli kelimeleri Türkçeye çevirmek. Bu bağlamda çizgi filmde kullanılan "ittir git" için TDK'ya başvuru yapıldı ancak TDK bu konuda herhangi bir adım atmadı. TDK Sözlük'e de bakıldığında kelimenin bir karşılığının olmadığı görüldü.
"BİRAZ İTTİRDİN Mİ GİDİYOR" MANTIĞI
SİYASETÇİ VE GAZETECİ ARASINDA DA TARTIŞMA KONUSU OLDU
Dublaj kültüründe sıkça kullanılan “ittir”, “çekil”, “bas gaza” gibi ifadelerin taşıdığı ses etkisi, bu yeni kullanımın popülerleşmesine katkı sağlarken bu konu, 2020 yılında AK Parti Konya Milletvekili, Genel Merkez Teşkilat Başkan Yardımcısı Selman Özboyacı ve gazeteci Cüneyt Özdemir arasında bile esprili şekilde tartışma konusu oldu.
Edebiyat çevrelerine göre de “ittir git”in tercih edilme nedeni yalnızca esprili yapısı değil. Kelime, scooter’ın çalışma mantığını da sezgisel biçimde tarif ediyor: “Biraz ittirdin mi gidiyor.” Elektrikli modellerde fiziksel itme gerekmese bile, kelimenin yarattığı hareket hissi mikromobilite kültürüne uygun bulunuyor.
"BİZ DİLİ KONUŞMUYORUZ, DİL BİZİ KONUŞUYOR"
Ancak bazı edebiyatçılar ve dilbilimciler ise bu fikre farklı bir şekilde yaklaşıyor. Yine görüşünü aldığımız bazı edebiyatçılar scooter’ın çalışma mantığının sezgisel biçimde “Biraz ittirdin mi gidiyor.” şeklinde tarif edilmesine karşı. Scooter Türkçeleştirilirken, Türkçeleştirmeyi aygıtın özellikleri üzerinden yapma durumunun 'gelenekleştirilişi'nin "BİLGİ SAYAR" gibi olduğunu aktarıyor, tıpkı "oturgaçlı götürgeç" gibi.
Yine aynı şekilde dilin, Türk Dil Kurumundan bağımsız olduğu, dilin kendi içsel hesaplarıyla bir tinselliğe sahip olduğu ifade ediliyor. Özetle, "biz dili konuşmuyoruz, dil bizi konuşuyor"
Türk Dil Kurumunun scooter için resmi bir karşılık yayımlamaması, tartışmayı daha da canlı tutuyor. “İttir git”in kalıcı bir terim olup olmayacağı belirsizliğini korurken, kullanıcılar arasında şimdiden popüler bir lakaba dönüşmüş durumda.
