Türk tiyatrosunun duayeni Haldun Taner kimdir?

2015 yılının Mart ayında 100. doğum günü nedeniyle Caddebostan Kültür Merkezi'nde sergi açılmıştır. Sergide Ara Güler, Yıldız Moran gibi fotoğrafçıların eserleri ile birlikte Haldun Taner'e ait şapka, eldiven, kravat, kol düğmeleri, saat gibi kişisel eşyaları yanı sıra, diplomaları, ödülleri ve kitaplarının değişik baskıları da yer almaktadır.

HALDUN TANER KİMDİR?

39 yıl önce bugün 7 Mayıs 1986’da hayatını kaybeden Haldun Taner, 16 Mart 1915’te İstanbul Çemberlitaş’ta doğmuştur. Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra Heidelberg Üniversitesi’nde ekonomi ve siyaset bilimi okudu, ancak hastalığı nedeniyle eğitimini yarıda bıraktı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Aynı fakültede doçent olarak çalıştı ve tiyatro üzerine dersler verdi.

HALDUN TANER’İN EDEBİ VE TİYATRO KARİYERİ

Haldun Taner, Türk öykücülüğüne modern bir soluk getirdi. Eserlerinde İstanbul’un günlük hayatını, insan ilişkilerini ve toplumsal çelişkileri ince bir mizahla işledi.

BAŞLICA ÖYKÜ KİTAPLARI

Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu (1953) Ayışığında Çalışkur (1954) On İkiye Bir Var (1973)

Tiyatro Yazarlığı: Türk tiyatrosunda epik tiyatro anlayışını benimseyerek Brecht etkisini eserlerine yansıttı. En bilinen oyunu Keşanlı Ali Destanı (1962), Türk tiyatrosunun klasiklerinden biridir. Bu eser, gecekondu yaşamını ve toplumsal adaletsizlikleri epik bir üslupla ele alır.

Kabare Tiyatrosu: Türkiye’de kabare türünün öncüsü oldu. 1967’de Zeki Alasya, Metin Akpınar ve Ahmet Gülhan ile birlikte Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nu kurdu. Viski ve Vatan gibi oyunlarla toplumsal sorunları mizahi bir dille sahneye taşıdı.

Gazetecilik ve Deneme: Tercüman, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde köşe yazıları yazdı. Denemeleri ve yazıları Deve Tabanı (1960) gibi kitaplarda toplandı.

HALDUN TANER’İN ÖDÜLLERİ VE KÜLTÜREL MİRASI

Keşanlı Ali Destanı ile 1964’te Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü’nü kazandı. Öykü dalında Sait Faik Hikaye Armağanı ve Sedat Simavi Edebiyat Ödülü gibi prestijli ödüller aldı. Vefatından sonra, anısına Haldun Taner Öykü Ödülü kuruldu ve her yıl öykü dalında eserlere veriliyor. Eserleri dünya çapında farklı dillere çevrildi ve oyunları birçok ülkede sahnelendi.

HALDUN TANER’İN ÖLÜMÜ

Haldun Taner, 7 Mayıs 1986’da kalp krizi sonucu İstanbul’da vefat etti. Türk edebiyatı ve tiyatrosunda derin bir iz bırakan Taner, hem mizahi hem de eleştirel eserleriyle günümüzde hâlâ okunmakta ve sahnelenmektedir. Kadıköy’deki Haldun Taner Sahnesi, onun adını yaşatan önemli bir kültür merkezidir.

HALDUN TANER’İN TİYATRO OYUNLARI

1949: Günün Adamı
1952: Dışardakiler
1958: Ve Değirmen Dönerdi
1960: Timsah
1960: Fazilet Eczanesi
1961: Lütfen Dokunmayın
1962: Huzur Çıkmazı
1964: Keşanlı Ali Destanı
1964: Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım
1965: Eşeğin Gölgesi
1965: Vatan Kurtaran Şaban
1966: Zilli Zarife
1969: Sersem Kocanın Kurnaz Karısı
1977: Ayışığında Şamata

HALDUN TANER’İN ÖYKÜLERİ

1949: Yaşasın Demokrasi
1951: Tuş
1953: Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu
1954: Ayışığında Çalışkur
1954: On İkiye Bir Var
1967: Konçinalar (önceki kitaplarından seçilmiş öyküler)
1969: Sancho'nun Sabah Yürüyüşü
1970: Kızıl Saçlı Amazon (Yaşasın Demokrasi ve Tuş kitaplarının birleştirilmiş basımı)
1983: Yalıda Sabah
1946: Töhmet