"Kovid-19 aşısı olanların %75'i 10 yıl içinde ölecek" iddiası

Ardından 11 Mart 2020 tarihinde küresel pandemi ilan edildi. Dünya genelinde salgının kontrol altına alınmasına yönelik tedbirler ülkelerin ana gündemini oluşturdu.

Salgından çıkışın umudu olarak gösterilen aşı çalışmaları ise 1 yıldan kısa sürede ilk sonuçlarını verdi ve ilk Kovid-19 aşısı 2 Aralık 2020'de onay alarak kullanılmaya başlandı. Dünya kamuoyu ise yeni tip koronavirüs aşısı hakkında farklı yorumlar ortaya atıldı.

Bazı kesimler aşının güvenilir olmadığını ifade ederken bazı kesimler aşının bağışıklık sistemini doğrudan çökerttiğini iddia etti. Aynı zamanda aşının kalp krizi kaynaklı ölüm sayılarını arttırdığına yönelik söylemler güncelliğini koruyan tartışmalar arasında yerini aldı.

ARKA PLAN VE İDDİALAR

Aşı çalışmaları dünya kamuoyunda tartışmalara neden olmuş, birçok uzman Kovid-19 aşıları ile ilgili görüşlerini dile getirmişti. Kovid-19 aşısının yan etkileri üzerinden devam eden tartışmalara ise bir yenisi eklendi. Kanada'nın Ontorio Eyaleti'nde görev yapan doktor Alan Shomaker katıldığı bir etkinlikte, Kovid-19 aşılarının bağışıklığı ele geçirerek insanları ölüme sürüklediğini iddia etti.

Söz konusu iddia Türkçe paylaşım yapan farklı hesaplarda da paylaşıldı.
Dr. Alan Shoemaker söz konusu açıklamayı kendi X hesabında takipçileriyle paylaştı.

"Ne yazık ki durum böyle... Miyokardit kurbanlarının %75'i 10 yıl içinde ölecek VE ÜLKELERİNİZ UMURUNDA DEĞİL" açıklamasıyla yapılan paylaşıma kullancıların tepkisine neden oldu. Bazı kullanıcılar açıklamanın gerçekçi olmadığını ifade ederken bazıları ise açıklamayı şaşkınlıkla karşıladı.

BULGULAR

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde öğretim görevlisi olan Dr. Ahmet Sertçelik, söz konusu iddia ile ilgili AA Teyit Hattı'na açıklamalarda bulundu.

İlk olarak süregelen Kovid-19 aşı tartışmaları hakkında konuşan Sertçelik, aşılamanın ölüm oranları ile ilişkilendirilmesinin doğru olmadığını belirterek; 'Koronavirüs aşılarının ölüm hızlarını artırdığı iddiası doğru değildir.

TÜİK'in yayınlamış olduğu verilere bakıldığında, henüz hiçbir COVID-19 aşısının uygulamaya girmediği 2020 yılında ölüm hızındaki artış büyük ölçüde COVID-19’a atfedilebilmektedir.

Ülkemizdeki COVID-19’a bağlı ölümün 15 Mart 2020’de açıklandığı düşünüldüğünde yaklaşık 9 aylık bir sürede bu artış görülmüştür. Ülkemizde COVID-19’a karşı aşılama 14 Ocak 2021’de başlamıştır. Risk gruplarına göre aşılanma hakkı grup grup verilmiş, 23 Haziran 2021’de erişkin yaştaki tüm bireylere aşı yapılması mümkün olabilmiştir. Aşılama faaliyetlerinin etkilerinin görülmesi 2021 yılının ortalarını bulmuştur. Ölüm hızındaki esas düşüş 2022 yılında gerçekleşebilmiştir.' dedi.

Son dönemlerde arttığı iddia edilen kalp krizlerinin Kovid-19 aşısı ile ilişkilendirmek ne kadar doğrudur?

Hatalı şekilde, aşı yaptırmak kalp krizi ile ilişkili bulunabilir. Ancak bu tür hata kaynaklarını dikkate alan çalışmalarda COVID-19 aşısı yaptırmanın kalp krizini (miyokard enfarktüsü) arttırdığı gösterilmemiştir. Türkiye genelinde Sağlık Bakanlığı’nın “COVID-19 aşısı bilgilendirme platformu” sitesinde 18 yaş ve üstü nüfustakilerin %85’inden fazlasının en az iki doz, %93,4’ününen az bir doz aşı yaptırmış olduğu bildirilmektedir. Bu kadar yaygın aşılamanın olduğu bir ortamda çevremizde aşı olduğunu bildiğimiz kişilerden kalp krizi geçiren kişi(ler)in olması mümkündür. Bir başka deyişle çevremizde kalp krizi geçiren on kişinin dokuzunun aşı yaptırmış olması beklenmektedir.

Gerçek bir ilişki olduğunu söyleyebilmek için aşı yaptıran ve yaptırmayan gruptaki kişilerin kalp krizi hızlarının karıştırıcı durumlar dikkate alınarak karşılaştırılması gerekmektedir. Aksine COVID-19 geçirmenin kalp krizi geçirme riskini artırdığı gösterilmiştir. Bu düşünceden hareketle COVID-19 aşılarının COVID-19’dan dolayısıyla kalp krizinden koruyup korumayacağı tartışılmaktadır. Güney Kore’de yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre COVID-19 aşılamasının kalp krizinden koruyabileceği bildirilmektedir.

Dr. Shoaeker’in "Covid aşısı olanlarda %5 ila %9 oranında kalp hasarı geliştiği tespit edildi. Her bir milyon kişide 50 bin ila 90 bin kişi arası. Aşı yan etkisi olarak ‘miyokardit tanısı konulan insanların yarısı’ 5 yıl içinde, %75'i 10 yıl içinde ölecek." iddiasının bilimsel olarak bir kaşılığı var mı?

Aşı etkisiyle kalp hasarına neden olacağı öne sürülen miyokardite bir kalp kası iltihabıdır. Dr. Shomaeker’in iddiasının aksine COVID-19 aşısı yaptıranlarda miyokardit COVID-19 geçirenlere göre çok nadirdir. Miyokardit gelişenlerin %75’inin 10 yıl içinde öleceği varsayımının bir dayanağı bulunmamaktadır. Aşılarla ilgili yaklaşık 3 yıllık deneyimin ardından (ABD’de Aralık 2020’den beri kullanılmakta) aşı ilişkili miyokarditlerin COVID-19’a bağlı gelişen miyokardite göre daha iyi seyirli olduğu görülmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü ve Ulusal Sağlık Enstitüsü'nün yakın zamanda yayınladığı raporlar incelendiğinde, dünya genelinde Kovid-19 aşılarının kalp rahatsızlıklarını arttırarak ölüme neden olduğuna dair herhangi bir bulgu olmadığı tespit edildi.

Birçok sağlık kuruluşu, aşılama çalışmalarının başlamasıyla birlikte ölüm oranlarında ciddi bir azalma olduğuna yönelik raporlar yayınladığı belirlendi.

BULGU SETİ
Kovid-19 aşısının, kalp rahatsızlığı kaynakları ölümleri arttırdığına yönelik güvenilir bir bilimsel çalışma bulunmuyor.
Uzmanlar, aşı ilişkili kalp rahatsızlıklarının, COVID-19’a bağlı gelişen rahatsızlıklara göre daha iyi seyirli olduğunu ifade ediyor.
Söz konusu ilişkilendirmenin bilimsel bir dayanağı bulunmuyor.