Kemal Tahir kimdir? Edebi hayatı eserleri ve ödülleri
Asıl adıyla İsmail Kemalettin Demir, 52 yıl önce bugün 21 Nisan 1973’te hayatını kaybetti. Kemal Tahir, Türk edebiyatının en güçlü kalemlerinden ve üretken romancılarından biridir.
Kemal Tahir, Toplumcu gerçekçi anlayışla eserler veren, Osmanlı tarihi, Türk Toplumu ve sosyal meseleleri derinlemesine irdeleyen bir yazar, senarist ve fikir adamıdır.
KEMAL TAHİR’İN GAZETECİLİK YILLARI
1932’den itibaren gazeteciliğe başlayan Kemal Tahir; Vakit, Haber, Son Posta gibi gazetelerde röportaj yazarlığı ve çevirmenlik yaptı. Karagöz gazetesinde başyazar, Tan gazetesinde yazı işleri müdürü oldu.
KEMAL TAHİR’İN HAPİS YILLARI
“Askeri isyana teşvik” suçlamasıyla yargılandı ve 15 yıl hapse mahkûm edildi. Çankırı, Çorum, Kırşehir, Malatya ve Nevşehir cezaevlerinde 12 yıl yattı. Bu dönemde “sarı defter”ine yazdığı notlar ve tanıklık ettiği kişiler, romanlarının temel malzemesi oldu. 1950’de genel afla serbest kaldı.
KEMAL TAHİR EDEBİYAT VE YAYINCILIK
Cezaevinden çıktıktan sonra Aziz Nesin’le Düşün Yayınevi’ni kurdu. 1960’tan sonra tamamen edebiyata yöneldi ve hayatını romanlarının geliriyle sürdürdü. 1968’de Sovyet Yazarlar Birliği’nin davetiyle SSCB’ye gitti. 1970’te akciğer ameliyatı geçirdi ve 21 Nisan 1973’te kalp krizi sonucu İstanbul’da vefat etti.
KEMAL TAHİR’İN ÖZEL HAYATI
1937’de Fatma İrfan Akersin ile evlendi, ancak hapis yıllarında bu evlilik sona erdi. 1950’de Semiha Sıdıka Hanım’la evlendi; bu evlilik ölünceye kadar sürdü, çocukları olmadı. Kadıköy’deki evi, eşi tarafından Kemal Tahir Vakfı’na dönüştürülerek müzeye çevrildi.
KEMAL TAHİR’İN EDEBİ KİŞİLİĞİ
Toplumcu gerçekçi bir yazardır. Türk toplumunun tarihsel ve sosyolojik yapısını anlamaya çalışmış, Osmanlı toplumunun feodalizmden farklı, insancıl bir yapıya sahip olduğunu savunmuştur. Romanlarında köy yaşamı, eşkıyalık, Milli Mücadele, cezaevi hayatı, Batılılaşma gibi konuları işledi. İstanbul Türkçesi’ni ve konuşma dilini ustalıkla kullanarak yalın, canlı ve özgün bir üslup oluşturdu.
KEMAL TAHİR’İN ESERLERİ
Kemal Tahir, romanları, hikâyeleri, senaryoları, mektupları ve notlarıyla Türk edebiyatına 50’den fazla eser kazandırmıştır. Eserlerinde tarihsel ve sosyal konuları işler, çoğunlukla Orta Anadolu, Milli Mücadele ve Osmanlı tarihi üzerine odaklanır.
ROMANLAR
Devlet Ana (1967): Osmanlı’nın kuruluşunu tımar sistemi ve Asya Tipi Üretim Tarzı üzerinden ele alır.
Yorgun Savaşçı (1965): Milli Mücadele dönemini işler, işgal altındaki İstanbul’dan Anadolu’ya geçişi anlatır.
Esir Şehrin İnsanları (1956): Mütareke dönemi İstanbul’unu konu edinir.
Sağırdere (1955) ve Körduman (1957): Çankırı Yamören köyünden Mustafa’nın hikâyesi üzerinden köy hayatını işler.
Kurt Kanunu (1969): İzmir suikastını konu edinir.
Rahmet Yolları Kesti (1957)
SENARYOLAR
Beş Kardeştiler (1962) Battı Balık (1963) Yarın Bizimdir (1964) Haremde Dört Kadın (1965)
Namusum İçin (1966, Altın Portakal En İyi Yönetmen Ödülü)
KEMAL TAHİR'İN ÖDÜLLERİ
Devlet Ana ile 1968 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü.
Yorgun Savaşçı ile 1967-1968 Yunus Nadi Roman Armağanı.
KEMAL TAHİR’İN MİRASI
Kemal Tahir, Türk romanına tarihsel ve sosyolojik bir derinlik kazandırmış, Türk toplumunun kendine özgü yapısını vurgulayan eserler üretmiştir. Eserleri Halit Refiğ, Metin Erksan ve Atıf Yılmaz gibi yönetmenler tarafından sinemaya uyarlanmıştır. Kemal Tahir Vakfı, eserlerinin korunması ve yayımlanması için kurulmuş, Kadıköy’deki evi müzeye dönüştürülmüştür. Kemal Tahir, hem edebiyat hem de düşünce dünyasında tartışma yaratan, ancak Türk edebiyatında kalıcı bir iz bırakan bir yazardır.
