9 yıl önce bugün İsrail Büyükelçisi Ankara'ya gelmişti! Türkiye-İsrail ilişkilerinde son 9 yılın fırtınalı seyri
1 Aralık 2016'da İsrail Büyükelçisinin Ankara'ya dönmesiyle başlayan Türkiye-İsrail ilişkilerindeki altı yıllık buzları çözme sürecinin yıl dönümü. Ancak bu kritik normalleşme adımı, geçen 9 yılda sayısız fırtınayla karşılaştı. İşte yıllara göre iki ülke arasındaki hassas denge...
Bugün, 1 Aralık, Türkiye-İsrail ilişkilerinde kritik bir normalleşme adımının atıldığı günün yıl dönümü. Tam 9 yıl önce, 1 Aralık 2016'da İsrail'in Ankara Büyükelçisi Eitan Naeh, altı yıllık bir aranın ardından görevine başlamak üzere Ankara'ya gelmişti. Bu gelişme, ilişkilerin normalleşme sürecinin resmi başlangıcıydı.
Mavi Marmara olayının ardından 2010 yılında kopan diplomatik ilişkiler, 2016 yılında imzalanan tazminat anlaşmasıyla yeniden rayına oturmuştu. Ancak o tarihten bu yana iki ülke ilişkileri, bölgesel gerilimler ve Filistin meselesi ekseninde bir dizi iniş çıkış yaşadı. 1 Aralık 2016'daki normalleşmenin ardından geçen 9 yıllık süreç, iki ülke arasındaki hassas dengenin bir özeti niteliğindedir.
2018 GERGİNLİĞİ VE İKİNCİ KOPUŞ
ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıması ve ardından Gazze sınırında yaşanan olaylar, ilişkilerde yeni bir krize yol açtı. Mayıs 2018'de Türkiye, İsrail Büyükelçisini "istenmeyen kişi" ilan etti ve diplomatik temsil seviyesi maslahatgüzar düzeyine indirildi. Bu, normalleşme sürecinin ikinci kez askıya alınması anlamına geliyordu.
2020'LER SESSİZ YAKINLAŞMA
İlişkilerde düşük seviyeli devam eden temsil, ticari ve enerji alanındaki temaslarla sürdü. Bu dönemde liderler düzeyinde doğrudan iletişim olmasa da, istihbarat ve diplomatik kanallar üzerinden "sessiz diplomasi" yürütüldü.
2022 TAM NORMALLEŞME VE BÜYÜKELÇİLERİN YENİDEN ATANMASI
İki ülke arasındaki gerginlik, 2022'de önemli ölçüde azaldı. Dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un Ankara ziyareti ve ardından Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun İsrail ziyareti, ilişkilerde tam normalleşme kararını beraberinde getirdi. Ağustos 2022'de iki ülke, diplomatik ilişkileri yeniden en üst seviye olan Büyükelçi düzeyine çıkarma kararı aldı.
2023 DİPLOMATİK TEMSİLİN ÜÇÜNCÜ KEZ ASKIYA ALINMASI
7 Ekim 2023'te başlayan İsrail-Hamas çatışması, ilişkilerdeki en büyük krizi tetikledi. Türkiye, Gazze'ye yönelik İsrail operasyonlarına karşı sert bir tavır aldı. Kasım 2023'te, Türkiye'nin Tel Aviv Büyükelçisi, İsrail'deki olaylar nedeniyle yeniden istişareler için Ankara'ya çağrıldı ve diplomatik temsil bir kez daha askıya alınmış oldu.
Gelinen noktada, Eitan Naeh'in Ankara'ya geldiği 2016'dan bu yana 9 yıl geçmesine rağmen, ilişkilerin hâlâ bölgesel gerilimlere ve siyasi iradeye bağlı olarak hassasiyetini koruduğu görülmektedir.
