Okul öncesi eğitimde sert düşüş: Bir yılda 200 bin öğrenci eksildi
Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) son değerlendirmesine göre, 2024-2025 eğitim-öğretim döneminde okul öncesi eğitime katılım keskin biçimde düştü, beş yaş grubunda okullaşma oranı yüzde 82,5’e geriledi. Zorunlu eğitim çağındaki 611 binden fazla çocuk ise sistemin tamamen dışında kaldı.
ERG’nin Millî Eğitim Bakanlığı verileri üzerinden hazırladığı rapor, özellikle lise çağındaki çocukların eğitimden kopuşunun hızlandığını ortaya koydu. Rapor, kamusal eğitimin zayıfladığı, fırsat eşitsizliğinin ise derinleştiği bir tablo çiziyor.
LİSE ÇAĞINDA KOPUŞ HIZLANDI
Zorunlu eğitim kapsamındaki 611 bin 612 çocuğun okul dışında olduğu belirlenirken, bu grubun büyük çoğunluğunu 14–17 yaş aralığındaki öğrenciler oluşturuyor. Raporda, ekonomik kriz nedeniyle erkek çocuklarının işgücüne daha erken dahil olduğu, kız çocuklarının ise ev içi sorumluluklar ya da erken yaşta evlilikler nedeniyle eğitim dışında kaldığı vurgulandı. Özellikle 14 yaş sonrası eğitimden kopuşun belirgin şekilde arttığına dikkat çekildi.
OKUL ÖNCESİNDE SERT GERİLEME
Eğitimdeki en dikkat çekici düşüş, okul öncesi eğitimde yaşandı. Bu kademede öğrenci sayısı bir yılda yaklaşık 200 bin azaldı. 2023-2024 döneminde 1 milyon 954 bin 202 olan okul öncesi öğrenci sayısı, 2024-2025’te 1 milyon 741 bin 314’e düştü.
Beş yaş grubunda okullaşma oranının yüzde 82,5’e gerilemesi, son yılların en düşük seviyesi olarak kaydedildi.
ERG raporunda, okul öncesi eğitimden kopuş yaşanırken Diyanet’e bağlı 4-6 yaş Kur’an kurslarına katılımın artmaya devam ettiği de belirtildi.
TAŞIMALI EĞİTİM VE PANSİYONLARDA AZALMA
Eğitime erişimi zorlaştıran bir diğer gelişme, taşımalı eğitim ve pansiyon hizmetlerinden yararlanan öğrenci sayısındaki düşüş oldu. 2024’te yapılan yönetmelik değişikliğiyle taşımalı eğitimde mesafe sınırının 50 km’den 30 km’ye indirilmesinin ardından, taşımalı öğrenci sayısı yüzde 16,2 azalarak 846 bin 168’e düştü.
Pansiyonlu okullarda kalan öğrenci sayısı da yüzde 7,9 gerileyerek 244 bin 666’ya indi. ERG, bu gerilemenin kırsal bölgelerdeki çocukların eğitime erişimini olumsuz etkilediğini belirtti.
ALTYAPI VE ÖĞRETMEN ATAMALARI YETERSİZ
Raporda, derslik ve öğretmen sayısındaki artışın da sınırlı kaldığı ifade edildi. Toplam derslik sayısı sadece yüzde 1,4 artarak 753 bin 571’e çıktı. Bu oran, nüfus artışı ve göç göz önüne alındığında, kapasite sorununu çözmekten uzak görünüyor.
2024-2025 döneminde öğretmen sayısı 1 milyon 187 bin 409 olarak kaydedildi. Kadrolu öğretmen oranı yüzde 94,6 olurken, sözleşmeli öğretmen oranı yüzde 5,4 seviyesinde kaldı. Ücretli öğretmen sayısında ise artış görüldü. ERG, bu durumu “güvencesiz istihdamın kalıcı hale gelmesi” olarak değerlendirdi.
Bir yılda öğretmen sayısı yüzde 1,6 artarken, atama sayısında 20 bini aşkın azalma yaşandı. Buna karşın emekli olan öğretmen sayısı 8 bin 776’ya düşerek sert bir gerileme gösterdi.
