Ankara'nın Elmadağ ilçesi ismini nereden aldı?
Frig uygarlığından Lidya’ya, ardından Pers ve Bizans dönemine kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Ankara çevresi, tarih boyunca önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Peki Ankara'nın Elmadağ ilçesi ismini nereden aldı?
1071 Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu’nun kapılarının Türklere açılmasıyla, 1073 yılında Ankara ve çevresi Türkler tarafından fethedilmiştir. Elmadağ, bu dönemde bir derbent köyü olarak kervanların konakladığı önemli bir geçiş noktasıydı.
ASİ YOZGAT’TAN ELMADAĞ’A UZANAN HİKÂYE
Elmadağ’ın ilk belgeleri, 1558-1590 yıllarını kapsayan Ankara Şer’iye Mahkemesi kayıtlarına dayanmaktadır. Mahkeme sicillerinde köyün eski adı "Yozgat" veya "Asi Yozgat" olarak geçmektedir. 1785-1809 yıllarında Ankara Sancağı’na bağlı köy, 1928 yılında "Küçük Yozgat" adıyla Balâ kazasına bağlı bir bucak olarak kaydedilmiş, 1941 yılında ise "Elmadağ" adını almıştır.
"Asi Yozgat" ismiyle ilgili halk arasında farklı rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan birine göre, Yozgat’ta yaşayan Çapanoğlu ailesinin zulmüne karşı köy halkının direnmesi sonucu bu ad verilmiştir. Ancak Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi’ne göre, "Asi" kelimesinin eski Türkçedeki anlamı "fayda" veya "kazanç"tır. Bu bağlamda, isimdeki "Asi" sözcüğünün günümüzdeki "başkaldıran" anlamını yansıtmadığı belirtilmektedir.
MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ VE DELİ YUSUF’UN DİRENİŞİ
Elmadağ, Milli Mücadele döneminde önemli bir rol oynamıştır. Kuvayı Milliye liderlerinden Deli Yusuf önderliğinde, İstanbul Hükümeti’nin valisi Muhittin Paşa’ya karşı gerçekleştirilen direniş, Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya olan bağlılığını artırmıştır. Atatürk, bu direnişi ödüllendirmek amacıyla Deli Yusuf’a özel benzinlik kurma izni vermiştir.
İLK YERLEŞİM VE KÜLTÜREL BAĞLAR
Elmadağ’ın ilk yerleşim alanları bugünkü Yenipınar, Yenimahalle ve Kemalpaşa Mahalleleri olarak kaydedilmiştir. Rivayetlere göre, bu bölgeler Horasan Erenleri öncülüğünde kurulmuş olup, Elmadağ’ın kültürü ve etnografyası Emirdağ ile birçok ortak özellik taşımaktadır. Özellikle yemek kültürü, Türkmen geleneklerinin izlerini yansıtmaktadır.
MODERN DÖNEMDE ELMADAĞ
Elmadağ, 1944 yılında belediye statüsü kazanmış ve 1960’ta ilçe olmuştur. Adını aldığı Elmadağ Dağı’nın kuzeydoğu eteklerinde bulunan bu şirin yerleşim, Ankara’nın 41 kilometre doğusunda konumlanmaktadır. 2004 yılında metropol ilçe statüsü kazanan Elmadağ, tarih boyunca olduğu gibi günümüzde de önemli bir yerleşim merkezi olmayı sürdürmektedir.
