Türkiye’de prematüre gerçeği: Her 10 bebekten 1’i erken doğuyor

Türkiye’de geçen yıl 121 bin 67 bebek, gebelik süreci tamamlanmadan dünyaya geldi. Sağlık verilerine göre, prematüre doğan bebeklerin yüzde 3,4’ü 28 haftanın altında, yani “çok küçük prematüre” kategorisinde yer aldı. Hem dünyada hem de Türkiye’de erken doğum oranlarının yüksekliği, prematürelik konusunu önemli bir halk sağlığı gündemi haline getiriyor.

37 HAFTANIN ALTINDA KALAN HER BEBEK PREMATÜRE SAYILIYOR

Normal şartlarda gebelik yaklaşık 40 hafta sürüyor. Ancak 37 haftadan önce gerçekleşen doğumlar, prematüre olarak kabul ediliyor. Doğum haftası azaldıkça bebeklerin karşılaşabileceği sağlık sorunlarının da arttığı ifade ediliyor.

Prematüreliğin nedenleri incelendiğinde, riskli gebelikler başta olmak üzere anne yaşının çok genç veya ileri olması, gebelikler arası sürenin kısa olması, çoğul gebelikler, enfeksiyonlar, kronik hastalıklar, yetersiz beslenme, tütün ve diğer bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı gibi pek çok faktör ön plana çıkıyor. Bu durum, doğum öncesi bakımın ne kadar hayati olduğunun altını çiziyor.

DOĞUM ÖNCESİ BAKIMA DÜZENLİ KATILIM HAYAT KURTARIYOR

Uzmanlara göre gebelik süresince düzenli kontrollerin yapılması, risklerin erken tespit edilmesini sağlıyor. Bu kapsamda doğum öncesi bakım hizmetlerinde tetanosa karşı aşılanma, demir ve mikrobesin takviyeleri, yeterli iyot alımı, enfeksiyonların tedavisi, kan basıncı kontrolü ve gebelik döneminde emzirme eğitimi gibi uygulamalar yer alıyor.

ÇOĞUL GEBELİKLERDE ERKEN DOĞUM RİSKİ DAHA YÜKSEK

Birden fazla bebeğin taşındığı gebeliklerde erken doğum olasılığı artıyor. Bebek sayısına göre rahim içi hacmin büyümesi ve doğum kanalının daha çabuk genişlemesi, prematüre doğumu tetikleyen başlıca nedenler arasında gösteriliyor.

DÜNYA GENELİNDE HER 10 BEBEKTEN 1’İ PREMATÜRE

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 verilerine göre, dünya genelinde 13,4 milyon bebek prematüre doğdu ve prematüre doğum oranları ülkeden ülkeye değişmekle birlikte yüzde 4 ile 16 arasında kaydedildi. Erken doğum kaynaklı komplikasyonlar ise hala beş yaş altı çocuk ölümlerinin başlıca sebebi olmaya devam ediyor.

Türkiye’de 2024’te dünyaya gelen prematüre bebeklerin doğum haftalarına bakıldığında:

yüzde 3,4’ü 28 haftanın altında (çok küçük prematüre),
yüzde 7,1’i 28–31 hafta arasında (küçük prematüre),
yüzde 89,5’i ise 32–36 hafta arasında (sınırda prematüre) doğdu.

AİLELER İÇİN ZORLU BİR SÜREÇ

Prematüre bebekler, organ ve sistemleri tam olarak gelişmeden doğdukları için öğrenme güçlükleri, davranışsal sorunlar, serebral palsi, enfeksiyonlar ve kronik hastalıklar açısından daha yüksek risk taşıyor. Bu süreç, yalnızca bebekler için değil, aileler için de duygusal ve ekonomik açıdan yorucu olabiliyor.

ERKEN DOĞUM BİR HASTALIK DEĞİL

Uzmanlar, erken doğumun bir hastalık olarak görülmemesi gerektiğini, prematüre bebeklerin uygun bakım ve destekle normal gelişim süreçlerine ulaşabileceğini belirtiyor. Bebeğin doğumundan itibaren sağlık ekipleri tarafından yakından izlenmesi ve ailelerin bilinçlendirilmesi büyük önem taşıyor.