Son on yılın en büyük grip salgını geliyor

İngiltere’den Japonya’ya, Güney Kore’den ABD’ye kadar pek çok ülkede, influenza A’nın H3N2 alt türü (Subclade K) nedeniyle grip vakaları her zamankinden daha erken görülmeye başladı. Güney yarımkürede kış mevsimini yaşayan Avustralya, virüsün ilk ortaya çıktığı yer olarak tarihin en yoğun grip salgınlarından biriyle karşılaştı. Soğukların başlamasıyla birlikte virüs, kuzey yarımküreye hızla yayıldı.

Araştırmalar, H3N2’nin 7 farklı mutasyon geçirdiğini ve bağışıklık sisteminin önceki yıllardan kalan savunma hafızasını kısmen etkisiz hâle getirdiğini ortaya koyuyor. Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Derek Smith, bu hızlı mutasyon sürecinin olağan dışı olduğunu belirterek, “Virüs yaz ortasında beklenmedik şekilde evrimleşti ve etkisini kısa sürede hissettirdi. Bunun küresel sonuçları olacak,” açıklamasını yaptı.

Normalde grip vakaları ekim sonu-kasım başında artarken, bu yıl artış yaklaşık bir ay öne çekildi. İngiltere, Japonya ve Güney Kore’de okulların açılmasıyla birlikte vakalar hızla yükseldi. Virüsün bir kişiden kaç kişiye bulaştığını gösteren R katsayısı bu sezon 1,4 olarak ölçüldü. Oysa sıradan grip sezonlarında bu değer genellikle 1,1–1,2 civarında seyrediyor. Yani virüsü kapan 100 kişi, yaklaşık 140 yeni enfeksiyona yol açıyor.

Veriler, hastalığın önce çocuklar ve genç yetişkinlerde yoğunlaştığını, ardından hızla yaşlı nüfusa yayıldığını gösteriyor. İngiltere’de çocuklarda grip oranı rekor seviyelere ulaştı. Güney Kore’de grip nedeniyle sağlık başvuruları sadece bir haftada yüzde 122 arttı, Japonya ise bulaşmayı önlemek için 2 binden fazla okulda geçici kapanmaya gitti.

Bu yıl üretilen grip aşısı, virüsün yeni mutasyonları ortaya çıkmadan hazırlandığı için uyumsuzluk tartışmalarına yol açmıştı. Yine de Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı’nın verileri, aşının çocuklarda hastaneye yatışları yüzde 70–75 oranında önlediğini gösteriyor. Yetişkinlerde etkinlik yüzde 30–40 civarında olsa da uzmanlar, bu yılın “aşı olmak için en hayati yıl” olduğunu vurguluyor.

İngiltere’de sağlık yetkilileri ciddi bir alarm durumunda. Virüs, Avustralya’dan soy ilişkisi ve yoğun uçuş trafiği nedeniyle önce ulaştığı ülkelerden biri olan Birleşik Krallık’ta büyük bir grip dalgasına yol açabilir. The Guardian’a göre, bu sezon ülkenin son on yıldaki en büyük grip salgını ile karşılaşması muhtemel. Erken sezon başlaması ve toplumun büyük bölümünün henüz aşılanmamış olması, dalganın daha şiddetli olmasına zemin hazırlıyor. Özellikle uzun süreli hastalığı olan risk gruplarında aşılama oranının üçte birin altında kalması tabloyu ağırlaştırıyor.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cavit Işık Yavuz, Türkiye’de henüz belirgin bir artış olmadığını ancak bunun uzun sürmeyeceğini belirtiyor. Kuzey yarımküredeki yoğun dolaşımın Türkiye’ye uğramamasının neredeyse imkânsız olduğunu vurgulayan Yavuz, dünya genelindeki tabloya bakıldığında bu kışın bir “influenza kışı” olacağının anlaşıldığını ve Türkiye’nin de zorlu bir dönemle karşılaşabileceğini ifade ediyor.

Yavuz, önlem alınmasının önemini vurgulayarak, grip aşısının temin edilmesi, risk gruplarının hızla aşılanması ve toplumun bilinçlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Aşının şu anda erişilebilir olmadığını hatırlatarak, “Türkiye için hâlâ geç değil; aşı temin edilip halka ulaştırılırsa hem hastalığın önüne geçilir hem de ağır tablolar engellenir” değerlendirmesini yaptı.