“Cumhuriyetin ilk günleri gibiydi yüzün” diyen şair İlhan Berk kimdir?

“Eskitiyorum eskitiyorum kalıyor ne kadar güzel olduğun” dizelerinin de sahibi olan İlhan Berk, 20. yüzyıl Türk şiirinin en özgün ve radikal seslerinden biri, İkinci Yeni akımının en uçta ve en deneyci temsilcisi olarak kabul edildi.

İlk şiirlerini 1935’te yayımladı, 1944’te "Güneşi Yakanların Selamı" adlı kitabıyla edebiyat dünyasına adım attı.

Eğitimini Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünde tamamladı, uzun yıllar Anadolu’nun çeşitli illerinde ve ilçelerinde (Ankara, Kırşehir, Samsun, Zonguldak, Bodrum) Fransızca ve Türkçe öğretmenliği yaptı. 1950’lerin ortalarına kadar toplumsal gerçekçi çizgide, hece ölçüsüyle ve halk şiiri etkisinde şiirler yazarken, 1955’ten sonra özellikle İstanbul (1953) ve Galile Denizi (1958) kitaplarıyla İkinci Yeni’nin öncüsü haline geldi. Galile Denizi, Türk şiirinde soyut ve imgeci anlayışın dönüm noktası sayıldı; bu kitapla birlikte anlamdan çok dilin sesi, imgenin çarpıcılığı ve sözcüklerin kendi başlarına bir varlık kazanması ön plana çıktı.

1956 yılından itibaren 13 yıl boyunca Ankara'da Ziraat Bankası'nın Yayın Bürosu'nda çevirmenlik yaptı.

İLHAN BERK VE ÖDÜLLERİ

Berk, modern dünya şiirinin iki büyük şairi sayılan Arthur Rimbaud ve Ezra Pound'un şiirlerini çevirerek kitaplaştırdı. Bu tarihten sonra kendini tümüyle yazmaya verdi ve bir anlatı kitabı dışında, sadece şiir ve şiire ilişkin eserler üretti. Kül adlı kitabıyla 1979 yılında Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü ve İstanbul Kitabı ile de 1980 yılında ilk Behçet Necatigil Şiir Ödülünü kazandı. 1983'te Deniz Eskisi adlı kitabıyla, Yeditepe Şiir Armağanı'nın 1988'de de Güzel Irmak adlı kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülünün sahibi oldu. 2002’de ise Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Büyük Ödülüne layık görüldü.

EDEBİ ANLAYIŞINA DAİR

Hayatının son otuz yılını geçirdiği Bodrum’u hem yaşam hem de şiirinin merkezi haline getiren İlhan Berk, 50’den fazla şiir kitabı, çok sayıda deneme, günlük, çeviri ve inceleme bıraktı. “Şiir bir dil olayıdır,” “Şiirde dün yoktur,” “Şair sözcüklerin kölesidir” gibi tanımlamalarıyla şiir anlayışını özetledi; anlamı değil, dilin kendisini ve imgeyi merkeze almayı şiar edindi.

ŞİİR KÖŞESİ

Ben az konuşurum…

Sen çok anla!

İliş bana.

Günün herhangi bir saatine sesini,

Soluğunu, zihnini bulaştır!

Özlemekten yorulur mu insan?

Yoruluyor işte, söyleyemeyince yoruluyor!

Şimdi sen gelsen bana sarılsan,

Üstüm başım aşk koksa…

Madem ben dokunamıyorum sana,

Bari yazdıklarım dokunsun.

Ben senin gittiğin günün

Ertesiyim!

Ben Az Konuşurum Sen Çok Anla / İlhan Berk