Ankara’nın unutulmuş Osmanlı mirası: Karacabey Külliyesi yeniden keşfediliyor

Ankara’nın tarihi Sümer Mahallesi’nde, Hacettepe Üniversitesi Yerleşkesi içinde yer alan Karacabey Külliyesi, Osmanlı mimarisinin erken dönemine ait önemli yapılardan biri olarak zamana meydan okuyor. Cami, türbe, hamam ve çeşmeden oluşan külliye, yaklaşık 600 yıllık geçmişiyle hâlâ ayakta duruyor.

OSMANLI USULÜ YANSITILIYOR

Külliyenin banisi, Çelebi Sultan Mehmed’in damadı ve dönemin Anadolu Beylerbeyi Celâleddin Karacabey bin Abdullah olarak tanımlanıyor. Yapının mimarının ise cami kitabesinde adı geçen Sinâneddin Ahmed bin Ebû Bekir el-Müşeymeş olduğu biliniyor. 1428 yılında inşa edildiği tahmin edilen külliye, Ankara’nın en eski Osmanlı dönemi eserlerinden biri olma özelliğini taşıyor.

Tarih boyunca birçok onarım geçiren yapı, 1892 depreminde büyük zarar görmüş ardından 1894’te restore edilerek ibadete yeniden açılmıştı. Cumhuriyet döneminde de Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından çeşitli dönemlerde yenilenen cami, 2003–2005 yılları arasında yapılan kapsamlı restorasyon çalışmasıyla bugünkü görünümüne kavuştu.

KLASİK MİMARİSİYLE OTANTİK GÖRÜNÜM SERGİLİYOR

“İmaret Camii” olarak da bilinen Karacabey Camii, Osmanlı’nın klasikleşmiş plan tiplerinden biri olan tabhâneli cami mimarisiyle dikkat çekiyor. Geniş kubbesi, mihrap önündeki yarım kubbesi ve beş bölümlü son cemaat yeriyle tipik bir 15. yüzyıl yapısı olan caminin taş ve tuğladan örülmüş duvarları, Anadolu’daki erken Osmanlı üslubunun seçkin örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.

Caminin en özgün bölümlerinden biri de tek şerefeli minaresi oluyor. Beş cepheli kaidesinde renkli çinilerle oluşturulmuş geometrik desenler ve tuğla süslemeler yer alıyor. Minare gövdesindeki spiral tuğla örgü, dönemin sanat anlayışını gözler önüne seriyor.

KÜLLİYENİN SU YAPISINDAN GERİYE KALAN ÖRNEK

Caminin hemen kuzeybatısında yer alan Karacabey Türbesi ise sekizgen planı, kasnaklı kubbesi ve zarif taş-tuğla örgüsüyle dikkat çekiyor. Türbede üç alçı sanduka bulunuyor. Kitabelerden anlaşıldığına göre Karacabey 1444 yılında Varna Muharebesi’nde şehit düştüğü söyleniyor. Türbenin, 1796 ve 1943 yıllarında onarım görmüş, son olarak 2005’te restore edilerek ziyarete açıldığı biliniyor.

Avlu kapısının yanında yer alan sade Osmanlı çeşmesi, külliyenin su yapılarından geriye kalan son örnek olarak günümüze ulaşmış durumda oluyor.

Bugün Hacettepe Üniversitesi kampüsü içinde sessizce varlığını sürdüren Karacabey Külliyesi, yalnızca Ankara’nın değil, Osmanlı erken dönem mimarisinin de en değerli tanıklarından biri olmayı sürdürüyor.