Doğan Cüceloğlu kimdir? Hayatı, eserleri ve psikolojiye katkıları nelerdir?

Psikoloji biliminin Türkiye’deki en tanınan isimlerinden biri olan Mehmet Doğan Cüceloğlu, 9 Şubat 1938’de Mersin’in Silifke ilçesinde, 11 çocuklu bir ailenin en küçük bireyi olarak dünyaya geldi. Ortaokul ve lise eğitimini Silifke, Ankara ve Kırklareli’de tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümünden mezun oldu. Akademik kariyerine aynı üniversitede Mümtaz Turhan’ın asistanı olarak başladı.

ABD’DE BAŞLAYAN ULUSLARARASI AKADEMİK YOLCULUK

1964 yılında Amerikan Psikoloji Derneğinin bursunu kazanarak ABD’ye giden Cüceloğlu, Illinois Üniversitesi’nde ünlü akademisyen Charles E. Osgood danışmanlığında dil psikolojisi (psikolinguistik) alanında doktora yaptı. Bu süreçte eşi Emily ile tanıştı ve bu evlilikten üç çocuk sahibi oldu.

Doktora sonrası Türkiye’ye dönerek İstanbul Üniversitesi, Hacettepe ve Boğaziçi üniversitelerinde öğretim üyeliği yaptı. 1975’te Fulbright bursunu kazanarak Kaliforniya Üniversitesinde ziyaretçi akademisyen olarak bulundu. 1980 yılında ailesine daha yakın olmak adına ABD’ye dönerek Kaliforniya Eyalet Üniversitesi Fullerton Kampüsü’nde uzun yıllar görev yaptı. 1996’da emekli olarak Türkiye’ye döndü.

BİLGİYİ HAYATA TAŞIYAN PSİKOLOG

Akademik çalışmalarının yanı sıra halkla doğrudan iletişim kurmayı seçen Cüceloğlu, 1990’lardan itibaren Türk insanının duygu ve düşünce yapısını anlamaya yönelik çok sayıda kitap kaleme aldı. Özellikle “İçimizdeki Çocuk” (1992), “Savaşçı” (1999) ve “İnsan İnsana” (1991) gibi eserleri geniş kitlelere ulaştı. Kitaplarında modern psikolojiyi sade, anlaşılır ve kültürel bağlamda zenginleştirilmiş bir dille sunarak psikolojiyi akademik çevrelerin dışına taşıdı.

Eğitimcilere, ebeveynlere ve gençlere yönelik seminer, atölye ve televizyon programları düzenleyerek geniş bir etki alanı yarattı. 1999 yılında bir temizlik firmasının sosyal sorumluluk projesi kapsamında başlattığı televizyon sohbet programlarıyla, ekranlarda da psikolojik farkındalık yaratmayı sürdürdü.

SON ESERLERİ VE ANISI

Cüceloğlu, hayatının son döneminde de üretkenliğini sürdürdü. 2013 yılında kendi hayatını anlattığı “İnsanı Ararken: Damdan Düşen Psikolog” adlı kitabını yayımladı. Ocak 2021’de, gazeteci Deniz Bayramoğlu ile gerçekleştirdiği söyleşilerden oluşan “Kendini Keşfetmeye Zorluklarla Başa Çıkmaya Var mısın?” kitabı okurlarla buluştu.

Vefatının ardından anısını yaşatmak amacıyla İstanbul Küçükçekmece’deki bir fen lisesine ve Beşiktaş Akat Mahallesi’ndeki bir parka ismi verildi.

BİR YAŞAM, BİR MİRAS

Doğan Cüceloğlu, akademik birikimini ve hayat tecrübesini toplumla buluşturmayı başaran nadir bilim insanlarından biri olarak hafızalara kazındı. Eğitim, iletişim ve psikoloji alanında yazdığı 20’den fazla kitap, yayımladığı kırktan fazla bilimsel makale ve verdiği sayısız seminerle Türkiye’de psikolojinin halk nezdinde anlaşılır hale gelmesine öncülük etti.

83 yıllık hayatına birçok başarı, kitap ve insan hikâyesi sığdıran Cüceloğlu, ardında yalnızca akademik değil, aynı zamanda insani bir miras da bıraktı.