Damad Ferit Paşa kimdir, Osmanlı'da ne olarak yer almıştır?

Osmanlı İmparatorluğunun çöküş sürecinde önemli roller üstlenen isimlerden biri olan Damad Mehmed Ferid Paşa, siyasi hayatı ve aldığı kararlarla tarihe tartışmalı bir figür olarak geçti. 1853 yılında İstanbul’da doğan Ferid Paşa, Osmanlı diplomatı ve devlet adamı olarak hem yurtiçinde hem de uluslararası arenada çeşitli görevlerde bulundu.

Babası, Şûrâ-yı Devlet üyelerinden Seyyid Hasan İzzet Efendi olan Mehmed Ferid, tahsilini tamamladıktan sonra Hariciye Nezareti bünyesinde Paris, Berlin, Petersburg ve Londra gibi önemli başkentlerde elçilik katipliklerinde görev yaptı. 1885 yılında Sultan Abdülmecid’in kızı Mediha Sultan ile evlenerek sarayla akrabalık bağı kurdu. Bu evlilik ona "damad" unvanını kazandırdı.

SİYASİ YÜKSELİŞİ VE SADRAZAMLIK GÖREVLERİ

Ferid Paşa, 2. Meşrutiyet’in ilanından sonra Ayan Meclisi’ne atandı ve 1911 yılında kurulan Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Parti, liberal görüşleri ve İngiltere yanlısı dış politikasını savunuyordu. 1919 ve 1920 yıllarında, Sultan 6. Mehmed Vahdettin döneminde iki kez sadrazamlık görevine getirildi. Bu iki dönem toplamda 1 yıl 1ay 15 gün sürdü.

Sadrazamlığı süresince İtilaf Devletleri’ni memnun etmeye yönelik bir politika izleyen Damad Ferid Paşa, eski İttihat ve Terakki yöneticilerinin tutuklanmasını sağladı. İzmir’in Yunan işgaline tepkisiz kalması, Kuvâ-yi Milliye’ye karşı Kuvâ-yi İnzibâtiye adlı silahlı bir gücü kurdurması ve Mustafa Kemal Paşa ile arkadaşları hakkında çıkarılan idam fetvasında etkin rol alması, kamuoyunun ve Milli Mücadele’nin sert tepkisini çekti.

SEVR ANTLAŞMASI VE VATAN HAİNLİĞİ SUÇLAMASI

Ferid Paşa, Osmanlı tarihinin en ağır antlaşmalarından biri olarak kabul edilen Sevr Antlaşması’nın imzalanmasında başlıca rol oynayan isimdi. Paris Barış Konferansı’na Osmanlı’yı temsilen katılan heyetin başında yer aldı. Antlaşmanın getirdiği ağır şartlar, halk nezdinde Ferid Paşa’ya olan öfkeyi daha da artırdı.

1920 yılında görevinden istifa eden Ferid Paşa, Milli Mücadele'nin başarıya ulaşmasıyla birlikte 21 Eylül 1922'de ailesiyle birlikte Fransa’ya kaçtı. Cumhuriyetin ilanından sonra çıkarılan Yüzellilikler listesine alınarak Türk vatandaşlığından çıkarıldı ve vatan haini ilan edildi.

SÜRGÜN VE ÖLÜM

Hayatının son aylarını sürgünde geçiren Damad Ferid Paşa, 6 Ekim 1923 tarihinde Fransa’nın Nice şehrinde yaşamını yitirdi. Osmanlı tarihindeki son dönem padişahlarından biri olan 6. Mehmed Vahdettin’in desteklediği bu tartışmalı sadrazam, bugün hâlâ tarihçiler arasında değerlendirmelere konu olmaya devam ediyor.