‘Şu Çılgın Türkler’in yazarı Ankara doğumlu Turgut Özakman kimdir?

Avukat, dramaturg, yazar, senarist ve akademisyen olarak tanınan Özakman, özellikle Türk Kurtuluş Savaşı ve yakın tarihi konu alan belgesel romanlarıyla geniş kitlelere ulaşmıştır. Eserlerinde tarihsel gerçekleri romansı bir üslupla işleyerek, milli mücadele ve cumhuriyet değerlerini vurgulamış, tiyatroda ise geleneksel Türk tiyatrosu ile modern Batı tiyatrosunu sentezlemiştir. 50 yılı aşkın yazarlık kariyeri boyunca 8 roman, 28 tiyatro oyunu (dördü yayımlanmamış), 17 senaryo (beşi ortak) ve çeşitli araştırma-inceleme kitapları kaleme almış, Türk kültür ve sanatına önemli katkılarda bulunmuştur.

TURGUT ÖZAKMAN’IN HAYATINDAN İZ DÜŞÜMLER

Turgut Özakman, Hikmet Bey ile Münevver Hanım'ın ilk çocuğu olarak 1 Eylül 1930'da Ankara'da doğdu. Annesi öykü yazarı olması nedeniyle erken yaşta yazmaya ilgi duydu; okula başlamadan önce okuma-yazma ve temel matematiği öğrendi. Ailesi yoksul bir ortamda yaşasa da, çocukluğu onurlu ve geleceğe umut dolu geçti. 1933'te ailesiyle İstanbul'a (Çengelköy, Beşiktaş, Bakırköy) taşındı, ancak Ankara'ya döndü. İlkokulu Kırıkkale'de, ortaokul ve liseyi (Atatürk Lisesi, 1947 mezunu) Ankara'da tamamladı. Lise yıllarında edebiyat öğretmeninin etkisiyle yazmaya başladı; 1946'da "Bir Bayram Sabahı" öyküsüyle okul edebiyat yarışmasını kazandı ve ilk oyunu 'Masum Katilleri' yazdı. Bu oyun, Ankara Halkevinde okul arkadaşları tarafından sahnelendi ve büyük ilgi gördü.

1952'de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi ve bir süre avukatlık yaptı. Tiyatroya olan tutkusu ağır bastı; 1955-1956 yıllarında Almanya'da Köln Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsünde eğitim aldı. Türkiye'ye dönünce Devlet Tiyatrosunda dramaturg olarak çalıştı. Kariyeri boyunca bürokratik ve akademik roller üstlendi:

TRT'de Görevler: 1964'te TRT'ye katıldı; Merkez Program Daire Başkanı, Genel Müdür Yardımcısı (1967) oldu. Radyo ve televizyon programlarında dramaturg ve yönetici olarak çalıştı.

Devlet Tiyatroları: Genel Müdür Yardımcısı ve 1983-1987 arası Genel Müdür. Bu dönemde tiyatro belgeliği kurdu, çocuk-gençlik tiyatrosu birimini oluşturdu ve yerli oyun oranını yüzde 60'a çıkardı.

RTÜK: 1988-1994 arası üyelik ve başkan yardımcılığı.

Akademik Kariyer: Uzun yıllar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (DTCF) Tiyatro Bölümünde öğretim görevlisi olarak dramatik yazarlık dersleri verdi. İzmir Güzel Sanatlar Fakültesinde de ders verdi. 1998'de Anadolu Üniversitesi, 2006'da Ege Üniversitesi ve 2007'de Ankara Üniversitesinden fahri doktora unvanı aldı. 2006'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Üstün Hizmet Ödülü aldı.

ÖZAKMAN’IN EDEBİ KİŞİLİĞİ

Özakman, tiyatroda geleneksel Türk tiyatrosu (Karagöz, orta oyunu) ile modern Batı tekniklerini ustalıkla harmanladı. Oyunlarında Türk insanının günlük espri gücünü, duygusal derinliğini ve toplumsal sorunları (aile çatışmaları, kuşaklar arası kopukluk, suçluların dışlanması) işledi. Konuşmalarını canlı ve eğlendirici kıldı; klasik kurgu yöntemlerini kullanarak düşündürücü eserler yarattı. Romanlarında belgesel tarzı benimsedi; Kurtuluş Savaşı'nı "en meşru, en haklı savaş" olarak romantik bir dille anlattı, emperyalizme karşı milli destanı vurguladı. Yakın tarihi yalanlardan arındırma çabasını araştırma kitaplarında sürdürdü. Toplumsal eleştirileriyle (Osmanlı-Anadolu kopukluğu gibi) tarihsel köprüler kurdu. Eserleri, hem eğlendirici hem eğitici; genç nesillere Atatürk ve cumhuriyet değerlerini aşılamayı amaçladı. 50 yılı aşkın emeğiyle "Türkiye Üçlemesi"ni yarattı, ki bu eserler cumhuriyet tarihinin en çok satan kitapları arasında yer aldı.

ÖNEMLİ ESERLERİ

Özakman'ın eserleri geniş bir yelpazeye yayılır: Roman, tiyatro oyunu, senaryo ve araştırma-inceleme. En ünlüsü, 50 yıllık birikimin ürünü olan "Şu Çılgın Türkler" (2005), Kurtuluş Savaşı'nı anlatan belgesel roman olup, 347 baskı yaparak rekor kırdı ve haftalarca çok satanlar listesinde kaldı. Bu kitap, "Türkiye Üçlemesi"nin ilk halkasını oluşturdu.

Romanlarından öne çıkanlar:

Korkma İnsancık Korkma (1994)

Romantika (2000)

19 Mayıs 1919 Atatürk Yeniden Samsun'da (2002, iki cilt)

Şu Çılgın Türkler (2005)

Diriliş - Çanakkale 1915 (2008)

Cumhuriyet - Türk Mucizesi (2009, iki cilt: 1 ve 2, 2010)

Çılgın Türkler - Kıbrıs (2012)

TİYATRO OYUNLARI

(Bazıları "Bütün Oyunları" serisinde toplandı, 2006-2011):

Masum Katiller (1946, ilk oyun)

Pembe Evin Kaderi (1951)

Güneşte On Kişi (1955)

Duvarların Ötesi (1959)

Kanaviçe (1960)

Ocak (1962)

Paramparça (1963)

Sarıpınar 1914 (1968, Reşat Nuri Güntekin'in Değirmen'inden uyarlama)

Fehim Paşa Konağı (1980)

Resimli Osmanlı Tarihi (1983)

Bir Şehnaz Oyun (1984)

Töre (1986)

Ben Mimar Sinan (1988)

Ah Şu Gençler, Hastane, Karagöz'ün Dönüşü, Kardeş Payı, Darılmaca Yok, Berberde, Ak Masal Kara Masal (1980'ler-1990'lar)

Deli Bayramı, Komşularımız

Turgut Özakman ayrıca birçok dizi ve film senaryosu da kaleme aldı.

Özakman, 28 Eylül 2013 tarihinde Ankara'da hayatını kaybetti. Koroner arter hastalığı ve kalp yetmezliği nedeniyle Özel Güven Hastanesinde tedavi görüyordu. Cenazesi 30 Eylül 2013'te Ankara Karşıyaka Mezarlığına defnedildi.