Medine Müdafii’nin izinde: Çöl Kaplanı Fahreddin Paşa’nın unutulmaz direnişi

22 Kasım 1948’de hayata veda eden Ömer Fahreddin Türkkan Paşa, I. Dünya Savaşı'nın en umutsuz anında dahi kutsal toprakları ve manevi mirası koruma kararlılığıyla tarihe "Medine Müdafii" ve "Çöl Kaplanı" olarak adını yazdırdı.

MEKTEP BİRİNCİLİĞİNDEN CEPHEYE UZANAN YOL

1868'de Rusçuk'ta doğan Fahreddin Paşa, ailesiyle İstanbul'a göç ettikten sonra aldığı eğitimle yeteneğini erken yaşta kanıtladı. 1888'de Mekteb-i Harbiye'yi birincilikle bitirerek askeri hayatına güçlü bir başlangıç yapan Fahrettin Paşa, Harbiye eğitiminin ardından Erkân-ı Harbiye Mektebi'nden (Kurmay Okulu) mezun oldu. Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarılar, I. Dünya Savaşı'nda onu cephenin en kritik noktalarına taşıdı. 1915'te Tuğgeneral rütbesiyle 4. Ordu Kumandan Vekili olarak zorlu görevler üstlendi.

2 YIL 7 AYLIK EFSANEVİ MEDİNE MÜDAFAASI

Fahreddin Paşa’nın adı, Medine Savunması ile ölümsüzleşti. 1916 yılında İngiliz destekli Arap aşiretlerinin Mekke Şerifi Hüseyin önderliğinde başlattığı isyanla birlikte, Medine kuşatma altına alındı. Paşa, kutsal şehirde tek başına kalan Osmanlı kuvvetlerinin başına geçerek 2 yıl 7 ay sürecek emsalsiz bir direniş başlattı.

KUTSAL EMANETLERİN SESSİZ YOLCULUĞU

Kuşatmanın başlangıcında, Paşa’nın ilk ve en kritik hamlesi, Hz. Muhammed’in Ravza-i Mutahhara’sındaki ve Medine'deki diğer önemli mekanlardaki Kutsal Emanetleri koruma altına almak oldu. Yağmalanma riskine karşı, aralarında som altın üzerine pırlanta ile Kelime-i Şehadet yazılı levhalar, Hz. Osman'ın el yazması Kuran'ı ve değerli mücevheratların bulunduğu 745 kalem eser, 30 sandığa yerleştirildi. Bu paha biçilmez hazine, Paşa’nın özel emriyle 2 bin asker eşliğinde Hicaz Demiryolu üzerinden güvenle İstanbul’daki Topkapı Sarayı'na sevk edildi.

ÇEKİRGE SOFRALARI VE "ÇÖL KAPLANI" UNVANI

Dış dünyayla bağlantısı kesilen Medine’de açlık, susuzluk ve salgın hastalıklar baş gösterdi. İsyancıların tren yollarını sabote etmesiyle erzak desteği tamamen durdu. Bu insanüstü şartlarda Paşa’nın askerleriyle birlikte hayatta kalmak için çekirge yediği tarihi kayıtlara geçti. Düşmanının bile saygısını kazanan bu yılmaz direniş nedeniyle, İngiliz ajanı T.E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence) kendisine "Çöl Kaplanı" unvanını takmıştır.

SON TESLİMİYET

Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanıp Osmanlı ordusu silah bırakma emri almış olmasına rağmen Fahreddin Paşa, "Medine Kalesi’nden Türk bayrağını ben kendi elimle indiremem!" diyerek teslim olmayı reddetti. Ancak İstanbul Hükümeti'nin baskısı ve kendi subaylarının Paşa'yı zorla tutuklaması üzerine, Medine Garnizonu 10 Ocak 1919'da silah bıraktı. Bu, I. Dünya Savaşı'nda silah bırakan son İttifak Devleti birliği oldu.

MALTA'DAN ANKARA'YA MİLLİ MÜCADELENİN DİPLOMASİSİ

Teslimiyetin ardından İngilizler tarafından önce Mısır’a, ardından Malta’ya sürgün edilen Fahreddin Paşa, esaretin ardından 8 Nisan 1921’de Ankara Hükümeti’nin girişimleriyle kurtuldu. Doğrudan Anadolu'ya gelerek Milli Mücadele'ye katıldı. Cumhuriyet'in ilanından sonra ise Afganistan (Kabil) Büyükelçisi olarak 1922-1936 yılları arasında görev yaptı. Diplomatik yeteneğiyle Türk-Afgan dostluğunu pekiştirdi ve Afganistan'daki yardımların Ankara'ya ulaştırılmasında kilit rol oynadı. 1936’da Tümgeneral rütbesiyle emekli olan ve Türkkan soyadını alan Fahreddin Paşa, 22 Kasım 1948’de vefat etti.