Gıda güvenliğine 'TENMAK' bilimsel dokunuşu: Kuraklığa ve afetlere dayanıklı çeşitler geliştiriliyor

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK), yürüttüğü araştırma faaliyetleriyle Türkiye'nin tarım ve gıda arz güvenliğini güçlendirmeyi hedefliyor. Kurum bünyesindeki Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (NÜKEN) Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu, küresel iklim değişikliğinin getirdiği zorluklara karşı çözümler üretmek üzere yoğun çalışmalarını sürdürüyor.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI YENİ BİTKİ TÜRLERİ

TENMAK laboratuvarlarında, küresel iklim krizinin tarımsal üretime etkileri göz önünde bulundurularak, iklim koşullarına daha dayanıklı yeni çeşitler geliştiriliyor. Bu kapsamda bilim insanları, yüksek sıcaklık toleranslı, kuraklığa adapte olabilen ve özellikle ilkbahar geç don olaylarının vereceği zarardan kaçınabilecek türlerin ıslahı üzerinde çalışıyor.

Çalışılan Türler: Buğday, darı, nohut, domates, marul, elma, portakal, çay, Antep fıstığı, kayısı gibi farklı sebze, meyve ve çiçek türlerinde mutasyon ıslahı ve biyoteknolojik yöntemler kullanılıyor.

Temel Hedef: NÜKEN Koordinatörü Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu, temel hedeflerinin "değişen iklim koşullarına adaptasyonu yüksek, verim ve kalitesi, özellikle besin içeriği yüksek olan yeni çeşitlerin mutasyon ıslahı ile geliştirilmesi" olduğunu belirtti.

Afet Dönemleri İçin Uzun Raf Ömrü ve Işınlama Teknolojisi

TENMAK NÜKEN, gıda güvenliğini sağlamlaştırmak için raf ömrünü uzatma çalışmalarına da odaklanıyor. Kurumun Gıda Işınlama Laboratuvarlarında, farklı gıda gruplarında raf ömrünü uzatmak amacıyla gıda ışınlama çalışmaları yapılıyor. Özellikle afet dönemlerine yönelik olarak, herhangi bir koruyucu katkı maddesi içermeyen ve uzun raf ömrüne sahip ekmek reçetesi geliştirilmesi için projeler yürütülüyor. Dr. Kantoğlu, ışınlanmış gıda teknolojisi hakkında, "İnsan sağlığına herhangi bir zararı olmayan, insan sağlığına katkısı olan uygulamalardan biri." ifadelerini kullandı.

SU KULLANIMINDA ETKİNLİK VE DİKEY TARIM TEKNOLOJİLERİ

Kurum, iklim değişikliğinin neden olduğu su kısıtı sorununa çözüm bulmak için de projeler geliştiriyor. NÜKEN, daha az su kullanımı ile etkin sulama yaparak bitki gelişiminin en iyi şekilde sağlanmasına yönelik çalışmalar yürütüyor. Ayrıca, kapalı alanlara ve sera üretimine yönelik yerli dikey tarım teknolojisinin geliştirilmesi ve bu sistemlere yapay zekâ uygulamalarının entegre edilmesi üzerinde de çalışılarak karbon ayak izinin azaltılması hedefleniyor.