Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay: "Cumhuriyetin kurduğu eğitim köprüsü yıkıldı"

Eğitim-İş Genel Başkanı Kadem Özbay, yeni eğitim yılı öncesi Türkiye’de genç işsizliğinin alarm verdiğini vurguladı. Özbay, gençlerin eğitim ve istihdam süreçlerinde giderek artan belirsizlik ve ekonomik zorluklar nedeniyle umutsuzluğa sürüklendiğini belirterek, devletin asli görevlerini yerine getirmediğini söyledi.

Genç işsizliğinin neden bu kadar yüksek olduğuna değinen Özbay, “Devleti devlet yapan planlamasıdır. Bugün ortada bir devlet aklı yoktur. Yurttaş değil, müşteri gibi görülen bir anlayış hâkimdir. Cumhuriyet’in kuruluşunda eğitim ile istihdam arasında güçlü bir köprü kurulmuştu; köy enstitülerinden öğretmen okullarına kadar her adım, gençleri üretimle, kalkınmayla, kamusal istihdamla buluşturuyordu. Bugün o köprü yıkılmıştır.” dedi. OECD verilerine göre Türkiye’de 18–24 yaş arası gençlerin yüzde 31’inin ne eğitimde ne istihdamda olduğuna dikkat çeken Özbay, bu oranın OECD ortalamasının iki katından fazla olduğunu vurguladı.

DİPLOMA ARTIK GÜVENCE DEĞİL

Üniversite mezunlarının iş bulmakta yaşadığı güçlükleri anlatan Başkan Özbay, “Avukattan mühendise, iktisattan işletmeye, sosyolojiden sağlığa kadar binlerce üniversite mezunu kendi mesleğini yapamıyor. Yüz binlercesi çareyi yurt dışına gitmekte arıyor. Bugün diploma, iş ve gelecek güvencesi sağlamıyor.” ifadelerini kullandı. Üniversite eğitimi ile iş piyasası arasındaki uyumsuzluğu da değerlendiren Kadem Özbay, “Üniversiteler kontenjanları artırıyor, mezun sayısı büyüyor; ancak devlet istihdam yaratmıyor. Bugün 1 milyona yakın öğretmen atama bekliyor, yüz binlerce mühendis alanında iş bulamıyor. Öte yanda sağlıkta, eğitimde, sosyal hizmetlerde ciddi açıklar var ama kadro açılmıyor.” diyerek plansızlığı eleştirdi.

BARINMA VE GEÇİM KRİZİ ÖĞRENCİLERİN OMZUNDA

Yeni eğitim yılına girerken öğrencilerin kaygılarını da aktaran Özbay, barınma ve geçim problemine dikkat çekti:

“Öğrencilerin en büyük kaygısı gelecek olduğu kadar barınma, beslenme ve ulaşım hakkının sağlanmamasıdır. Bugün çalışanların yüzde 40’ı açlık sınırının bile altında kalan asgari ücretle yaşam mücadelesi veriyor. Eğitim masrafları son bir yılda ortalama yüzde 60 arttı. İstanbul’da minimum öğrenci evi kiraları 15–20 bin TL seviyesinde."

Bu tablonun öğrencilerin motivasyonunu kırdığını söyleyen Başkan Özbay, “Okusam da iş bulamayacağım, barınamazsam okuyamayacağım.” düşüncesinin gençleri umutsuzluğa ittiğini belirtti. Son 4 yılda yaklaşık 1 milyon öğrencinin ekonomik nedenlerle üniversiteyi bıraktığını, sadece geçen yıl 150 bin öğrencinin kaydını sildirdiğini aktardı.

“YURT YAPMAMAK POLİTİK BİR TERCİHTİR”

Üniversitelerin ve yetkililerin genç işsizliği azaltmak için neler yapabileceğine ilişkin de konuşan Özbay, “Devletin yurt yapma gücü var; bu bir imkânsızlık değil, politik bir tercihtir. TOKİ stat ve rezidans yapabiliyor ama yurt yapmıyor. İstihdam planlaması devletin asli görevidir. Bugün staj adı altında öğrenciler ücretsiz işgücü gibi çalıştırılıyor. Bu Cumhuriyet’in gençlere vaadi değildir.”

“GENÇ İŞSİZLİĞİ ARTMAYA DEVAM EDECEK”

Eğitim politikalarında öncelikli adımları sıralayan Kadem Özbay, eğitimin kamusal, parasız ve nitelikli hale getirilmesi, kontenjanların istihdam planlamasına göre düzenlenmesi, laik ve bilimsel temellerin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Özbay, mevcut politikalar değişmedikçe genç işsizliğinin azalmasının mümkün olmadığını söyleyerek, “Her yıl yüzbinlerce mezun iş arıyor ama devletin bir planlaması yok. TÜİK’e göre resmi genç işsizlik oranı yüzde 18, gerçekte ise çok daha yüksek ancak kamusal istihdamı güçlendiren, liyakati esas alan, üretimi önceleyen politikalarla genç işsizliği azaltılabilir.” açıklamalarında bulundu.