Arkadaş Zekai Özger kimdir? Edebiyat anlayışı ve şiirleri nelerdir?

Arkadaş Zekai Özger, kısa ama yoğun yaşamında özgün bir ses yakalamış, toplumsal ve bireysel acıları şiirlerine yansıtmış, erken kaybıyla Türk edebiyatında derin bir iz bırakmıştır.

ARKADAŞ ZEKAİ ÖZGER KİMDİR?

Asıl adı Zekai Özger olan şair, 8 Ocak 1948’de Bursa’da doğmuştur. Şiirlerini Arkadaş Z. Özger mahlasıyla yayımlamıştır. Eğitim hayatına Bursa Altıparmak İlkokulunda başlayan Özger, ortaokul ve lise eğitimini ise Bursa Atatürk Lisesinde devam etti. Yükseköğretimini, o dönem Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesine bağlı bir yüksek okul olan Basın ve Yayın Yüksek Okulunda tamamlayan Arkadaş Zekai Özger, TRT'nin Ankara bürolarında kurgucu olarak çalıştı.

Çocukluğunda kemik hastalığı sebebiyle uzun süre hastanelerde yattı, bu da şiirlerinde derin izler bıraktı.

ARKADAŞ ZEKAİ ÖZGER’İN EDEBİYAT VE ŞİİR ANLAYIŞI

Arkadaş Zekai Özger’in şiirleri, İkinci Yeni etkisinden başlayarak toplumsal gerçekçi ve lirik bir çizgiye evrildi. Ölüm, yalnızlık, cinsellik, aşk ve toplumsal meseleler temalarını işledi. Eşcinsel kimliği, dönemin koşullarında dışlanmasına neden oldu ve şiirlerinde bu yalnızlık sıkça hissedilir. Özellikle “Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası” (1967) ile tanındı; bu şiir, planladığı ancak yayımlayamadığı kitabının adı olacaktı.

1965’te, 17 yaşındayken arkadaşı Ömer Zafer Göktürk ile Kent 16 dergisini çıkardı; burada ilk şiiri “Niye Kapalı Kapılarınız – Bulamıyoruz” yayımlandı. Şiirleri; Soyut, Forum, Papirüs, Yordam, Dost, Yansıma dergileri ile Ulus gazetesinde yer aldı.

Şiir yazdığı yıllardaki üniversite ortamının da etkisiyle ölüm ve cinsellik konularını sık sık işledi. Çoğu arkadaşının aksine dönemin sert siyasi şiir geleneğine uymayıp kendi yalnız yolunu oluşturdu.

Dergi ve gazetelerde yayınlanan şiirleri ölümünden sonra Tekin Sönmez tarafından "Şiirler" adıyla bir kitapta toplandı. İkinci basımı "Sevdadır" adıyla yapılan kitap daha sonra da bu adla yayımlanmaya devam etti. 2014 yılında ise Kenan Yücel tarafından yayına hazırlanan ve şairin vasiyetini dikkate alan bir isimle "Sakalsız Bir Oğlanın Tragedyası" yayınlandı.

ARKADAŞ ZEKAİ ÖZGER’İN TRAJİK ÖLÜMÜ

Arkadaş Zekai Özger, 29 Nisan 1973 sabahı Ankara'nın Meşrutiyet Caddesi yakınlarında ağır yaralı olarak bulundu. Numune Hastanesine kaldırılan Özger, 5 Mayıs 1973'te beyin kanaması sebebiyle yaşamını yitirdi.

Arkadaş Zekai Özger'in ölümü birtakım tartışmaları da beraberinde getirdi. Kimi kaynaklar yolda ayağı kayıp düştükten sonra başını çarptığını iddia ederken, kimi kaynaklarda ise 1970'lerde yaşanan sağ-sol çatışması nedeniyle şiddete uğrayarak öldürüldüğünü belirtiyor. Ölümü hakkında tartışmaları günümüzde de devam eden Arkadaş Zekai Özger'in mezarı, Ankara'nın Yenimahalle ilçesinde bulunan Karşıyaka Mezarlığındadır.

ŞİİR ÖDÜLÜ

Mayıs Yayınları 1996 yılından bu yana Arkadaş Zekai Özger adına her yıl şiir ödülü vermektedir. 2021 yılında yönetmenliğini Ulaş Tosun'un üstlendiği Arkadaş'ın hayatına odaklanan "Merhaba Canım" isimli belgesel film gösterime girdi.