Sağlık harcamaları nereye koşuyor? 2024'te toplam harcama iki katına yakın arttı!

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan 2024 yılı Sağlık Harcamaları İstatistikleri, sektördeki devasa büyümeyi ve finansman yapısındaki önemli değişimleri gözler önüne serdi. Verilere göre, toplam sağlık harcaması bir önceki yıla kıyasla yüzde 89,6 artarak 2 trilyon 359 milyar 151 milyon TL seviyesine ulaştı. Bu hızlı artış, harcamaların Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payını da yükselterek dikkatleri çekiyor.

HARCAMA BÜYÜKLÜĞÜ VE FİNANSMAN KAYNAKLARINDAKİ DENGELER

2024 verileri, sağlık harcamalarının finansman kaynaklarında önemli bir ayrışma olduğunu gösteriyor. Genel devletin sağlık harcaması, yüzde 86,1 artışla bir trilyon 794 milyar 227 milyon TL'ye ulaşırken, özel sektör sağlık harcaması ise yüzde 101,8 çok daha yüksek bir artış oranıyla 564 milyar 924 milyon TL olarak tahmin edildi.

Bu dağılım sonucunda, toplam sağlık harcamasının yüzde 76,1'i genel devlet bütçesinden karşılanırken, özel sektörün payı yüzde 23,9 olarak gerçekleşti. Finansman kurumlarına bakıldığında, Sosyal Güvenlik Kurumu yüzde 39,5 ile en büyük payı alırken, hanehalklarının doğrudan cepten yaptığı harcamaların toplamdaki payı yüzde 18,8 oldu.

EKONOMİK BÜYÜKLÜK: GSYH VE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN YÜK

Sağlık harcamalarının ülkenin genel ekonomik yapısındaki yerini gösteren GSYH'ye oranı da kayda değer bir artış gösterdi. 2023 yılında yüzde 4,6 olan toplam sağlık harcamasının GSYH'ye oranı, 2024 yılında yüzde 5,3 seviyesine yükseldi. Bu artış, sağlığa ayrılan ekonomik kaynağın büyüklüğünü kanıtlıyor.

Harcamalardaki dramatik artış, kişi başına düşen yükü de yükseltti. Kişi başına sağlık harcaması, 2023 yılındaki 14 bin 582 TL seviyesinden, 2024 yılında yüzde 89,2 artışla 27 bin 587 TL'ye ulaştı. ABD Doları cinsinden ise bu miktar, 2024 yılında 840 dolar olarak hesaplandı.

SAĞLIK HİZMETLERİNİN YÖNÜ: HARCAMALAR EN ÇOK NEREYE AKIYOR?

Toplam sağlık harcamasının hangi hizmet sağlayıcılar tarafından tüketildiği incelendiğinde, 2024 yılında da harcamaların ana adresinin hastaneler olduğu görüldü. Sağlık hizmetleri ve ürünleri satın almak için başvurulan kurumlar içerisinde en büyük payı, yüzde 54,6 ile hastaneler oluşturdu.

Hastaneleri sırasıyla yüzde 19,6 ile perakende satış ve diğer tıbbi malzeme sunanlar (eczane, optisyen vb.) ve yüzde 11 ile ayakta bakım hizmeti sunanlar takip etti. Bu dağılım, sağlık sistemindeki harcama yoğunluğunun büyük ölçüde yatarak tedavi ve yüksek maliyetli hastane hizmetlerinde kaldığını gösteriyor.

HANEHALKININ ARTAN "CEPTEN" ÖDEMELERİ

İstatistiklerin belki de en çarpıcı detaylarından biri, hanehalkları tarafından yapılan "cepten" sağlık harcamalarındaki yükseliştir. Tedavi, ilaç, tıbbi malzeme gibi amaçlarla yapılan cepten harcamalar, 2023'e göre yüzde 100,2 gibi büyük bir artış göstererek 442 milyar 356 milyon TL'ye ulaştı. Hanehalkı cepten sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payının yüzde 10,8 olarak gerçekleşmesi, vatandaşın sağlık hizmetlerine erişimde doğrudan ödediği miktarın önemini bir kez daha ortaya koyuyor.