Yapay zeka yatırımları, kasım ayında küresel rekabete tanıklık etti

OpenAI, Google, Microsoft ve Anthropic gibi sektörün liderleri arasındaki yarış sertleşirken, devletler yeni düzenlemeler ve güvenlik önlemleri için alarma geçti. İşte Kasım ayının öne çıkan gelişmeleri…

MODEL YARIŞI KIZIŞTI: DAHA ÖZERK, DAHA GÜÇLÜ AI’LER

Kasım ayı, birbiri ardına açıklanan yeni modellerle “özerk yapay zekâ” dönemini hızlandırdı.

OpenAI, geliştiricilere yönelik GPT-5.1 modelini tanıttı. Dinamik düşünme süresi (Instant/Thinking), ajansal araç seti (apply_patch, shell) ve kişiselleştirilmiş ton ön ayarlarıyla dikkat çekti.

Anthropic, rakiplerini zorlayan Claude Opus 4.5 ile kodlama testlerinde (SWE-bench: yüzde 80.9) çıtayı yukarı taşıdı.

Google Gemini 3 Pro, metin–görüntü–ses–video işleme yeteneğini tek bir modelde toplayarak LMArena’da 1501 Elo skoruna ulaştı. “Humanity’s Last Exam” testinde yüzde 37.4 başarı gösterdi.

Görsel ve yaratıcı alanda FLUX 2, fotogerçekçilik ve poz kontrolünde; Meta SAM 3 ise video segmentasyonunda yeni standartlar belirledi.

ORTAK NOKTA: AJANİK AI

SIMA 2, Agent 365 ve diğer yeni nesil ajanlar; sanal dünyalarda görev yürütüyor, kod yazıyor, karar alıyor ve kullanıcı adına eyleme geçiyor.

ÜRÜN LANSMANLARI: AI, GÜNDELİK HAYATA İNDİ

AI artık yalnızca laboratuvarda değil; tarayıcıda, sınıfta, alışverişte ve hava tahmininde.

OpenAI Atlas, ChatGPT’nin ajanik özellikleriyle birleşerek özerk web gezinmesini mümkün kıldı.

Google Antigravity IDE, kod üretiminde otonom modüllerle SWE-bench’te %76.2 başarıya ulaştı.

WeatherNext 2, hava tahminini 8 kat hızlandıran simülasyonlarla meteorolojide çığır açtı.

ChatGPT for Teachers, K-12 öğretmenlerine güvenli GPT-5.1 erişimi sağladı.

Perplexity, Android’e özel Comet tarayıcısıyla AI tabanlı özet ve e-posta işleme özelliklerini kullanıma sundu.

Microsoft ve OpenAI arasında derinleşen yeni yönetişim modeli; kâr sınırı, bağımsız denetim ve kamu yararı odaklı yapı ile dikkat çekti.

MİLYARLARCA DOLARLIK YATIRIMLAR: KASIM AYI BİR REKOR AYI OLDU

Sermaye, Kasım ayında AI sektörüne adeta aktı.

Mistral AI, Series C turunda 2 milyar dolar toplayarak 13.7 milyar dolar değerlemeye ulaştı.

Suno, müzik AI’sinde 2.45 milyar dolar şirket değerine çıktı; yıllık gelir 200 milyon dolar.

OpenAI – AWS arasında 38 milyar dolarlık GPU anlaşması, yılın en büyük bulut sözleşmesi oldu.

Microsoft – NVIDIA – Anthropic ittifakı, 15 milyar dolar yatırımla Claude’u Azure ekosistemine derinleştirdi; Anthropic’in değerlemesi 350 milyar dolar seviyesine yükseldi.

Suudi Arabistan’daki 1GW HUMAIN altyapısı, AMD–Cisco ortaklığıyla bölgesel AI merkezi kuruyor.

Güçlü yatırım dalgası, Reflection AI (2 milyar $) ve Crusoe (1.38 milyar $) gibi altyapı şirketlerini de kapsadı.

ALTYAPI VE DONANIM: GİGAVAT ÇAĞI BAŞLADI

Veri merkezleri, artık enerji santrali ölçeğinde.

Poolside Project Horizon, Texas’ta 2GW kapasiteli AI veri merkezi için CoreWeave ile 40.000 GPU’luk anlaşma yaptı.

Anthropic, Google6 Cloud üzerinden 1 milyon TPU ve ek 1GW kapasite ayırttı.

Suudi Arabistan, 2034’e kadar 6.6GW hedefiyle dünyanın en büyük AI altyapılarından birini kuruyor.

ABD Enerji Bakanlığı, AMD ile Lux (2026) ve Discovery (2028) süper bilgisayarlarını devreye alıyor.

Toplamda açıklanan küresel taahhüt: 88 milyar dolar.

DÜZENLEMELER VE ETİK: İLK “AJANİK SİBER SALDIRI” ALARMI

Kasım ayının en kritik başlıklarından biri, güvenlik cephesinden geldi.

İlk kez özerk AI ajanlarının orkestre ettiği bir siber saldırı raporlandı. Ajanlar keşif, zafiyet taraması ve ölçekli sömürü aşamalarını kendi başlarına gerçekleştirdi.

AB AI Yasası ABD baskısı nedeniyle gözden geçiriliyor; aynı zamanda Avrupa, 1 milyar euroluk Apply AI ve 1.1 milyar euroluk endüstri paketini onayladı.

Reddit – Perplexity arasında veri kazıma davası büyüyor.

Savunmada Pentagon’un 30.000 drone programı ve Anduril’in YFQ-44A testi, AI özerkliğini askeri arenada hızlandırdı.

GELECEK: AJANLAR, EGEMENLİK VE SÜRDÜRÜLEBİLİR AI

Kasım 2025, yapay zekânın artık sadece bir teknoloji değil; ulusal altyapı, ekonomik güç ve siber güvenlik unsuru olduğunu gösterdi.

Araştırma alanında ise:

Test-time curricula,

Protein tasarımı (Pearl),

Füzyon reaktör kontrol modelleri,
ilerleyişi sürdürürken, veri zehirleme ve değerlendirme sistemleri (HAL) riskleri artırıyor.

AI geleceği artık daha özerk, daha entegre ve daha küresel. Ancak bu büyüme, denetimsiz olmayacak; düzenleyici tartışmalar giderek sertleşecek.