“Robot devrimi kapıda: Hazırlıksız yakalanırsak 2035’te her 2 kişiden 1’i işsiz!"

Kurum; 2035’e kadar 15–20 milyon kişinin işini kaybedebileceğini, mevcut mesleklerin yarısından fazlasının yok olma riski taşıdığını belirterek hükümeti, muhalefeti ve eğitim kurumlarını “acil eyleme” çağırdı.

“DİJİTAL DEVRİM KAPIDA, TÜRKİYE HAZIRLIKSIZ”

İNOSAM İstişare Ağı’nda sunulan rapora göre, McKinsey, Dünya Bankası, Oxford Üniversitesi, PwC gibi çok sayıda ulusal ve uluslararası kuruluşun projeksiyonları Türkiye için alarm veriyor.

Rapor, 2035’e kadar mevcut iş kollarının yüzde 54’üne yakın bölümünün tamamen ortadan kalkacağı, bazı sektörlerde küçülmenin yüzde 80’lere ulaşacağı öngörüsünü paylaştı. Böyle bir senaryoda işsizlik oranının yüzde 45–55 bandına yükselebileceği belirtiliyor.

ROBOT SAYISI 2030’DA İNSANLARI GEÇECEK

Analizlerde, 2026 itibarıyla robotların ev kullanımına yayılacağı, 2030’da ise küresel ölçekte robot sayısının insan nüfusunu geçeceği not edildi.

İNOSAM’a göre bu dönüşüm, “hazırlıklı ülkeler için büyük bir refah artışı” yaratırken, üretim kapasitesi düşük ve nitelikli insan kaynağı yetersiz ülkelerde derin bir ekonomik buhran riskine yol açacak.

“BAZI MESLEKLERDE İŞSİZLİK KAÇINILMAZ”

Rapor, özellikle şu alanlarda dramatik iş kayıpları yaşanacağını belirtiyor:

Öğretmenlik programlarının önemli bir bölümü
İşletme, iktisat, maliye, kamu yönetimi
Halkla ilişkiler, gazetecilik (klasik)
Bankacılık, sigortacılık, muhasebe
Lojistik, otelcilik, tekstil (klasik)
Çağrı merkezi, sekreterlik
Geleneksel grafik tasarım

Bu bölümlerin mezunlarının 5–8 yıl içinde yüzde 90 oranında işsiz kalabileceği iddia ediliyor.

“GELECEĞİN MESLEKLERİ İÇİN YENİ BÖLÜMLER AÇILMALI”

İNOSAM, üniversitelerde kapatılması önerilen bölümlerin yerine acilen açılması gereken yeni lisans programlarını da sıraladı:

Robotik Sistem Mühendisliği
Otonom Sistemler ve Sürü Zekâsı
İnsan–Robot Etkileşimi
Yapay Zekâ Etiği
Kuantum Bilgi İşlem
Sentetik Biyoloji
İleri Malzeme Bilimi
Endüstri 5.0 ve Dijital İkiz Teknolojileri
Uzay Madenciliği Mühendisliği

Önlisans alanında ise “insansı robot teknikerliği”, “otonom araç operatörlüğü”, “3D biyobaskı teknikerliği” gibi yeni program önerildi.

LİSELER İÇİN DÖNÜŞÜM ÖNERİSİ: “KUANTUM LİSESİ” MODELİ

Raporda, mevcut Anadolu, Meslek ve İmam Hatip liselerinin dönüştürülerek:

Kodlama ve Kuantum Lisesi
Tarım 4.0 ve Biyoteknoloji Lisesi
Uzay ve Havacılık Lisesi
Girişimcilik ve Finans Lisesi
Sanat ve Tasarım Lisesi
gibi tematik okullara evrilmesi gerektiği savunuldu.

CUMHURBAŞKANLIĞINA SUNULAN 20 MADDELİK EYLEM PLANI

İNOSAM’ın önerdiği acil adımlar arasında şunlar yer alıyor:

Robotik ve Yapay Zekâ Seferberlik Yasası
İlkokuldan itibaren zorunlu kodlama ve robotik eğitimi
Üniversitelerde ücretsiz “Hayat Boyu Beceri Yenileme Merkezleri”
25–50 yaş arası vatandaşlara 6 aylık robotik uyum sertifikası
Milli insansı robot üretimi için ASELSAN–ROKETSAN–TUSAŞ ortak girişimi
SMR (küçük nükleer reaktör) yatırımları
“Robot vergisi” ile finanse edilen evrensel temel gelir pilotu
Yabancı robotların veri aktarımını sınırlayan Veri Egemenliği Yasası
Robotik bölümlerine yüksek burs desteği
Ulusal Robotik Konseyi kurulması

“TÜRK GENÇLİĞİ BÜYÜK BİR YOL AYRIMINDA”

İNOSAM, gençlere yönelik uyarısında, geleceğin mesleklerinin yaratıcılık, empati, strateji ve etik içeren alanlar olacağını vurguladı.

Kuruma göre Türkiye, gerekli dönüşümleri hızla tamamlamazsa “sanayi devrimini kaçırdığı gibi yapay zekâ devrimini de kaçırma” riskiyle karşı karşıya.

“YA UYANIŞ YA GELECEĞİ KAÇIRMAK”

Raporun sonuç bölümünde Türkiye’nin zaman kaybetmeden yeni bir eğitim modeli ve yüksek teknolojili üretim stratejisine geçmesi gerektiği vurgulanarak şöyle denildi:

“Türkiye ya robot teknolojilerinin üreticisi olacak ya da küresel sistemin tüketicisi olarak geride kalacak. Karar zamanı yaklaşıyor.”