Kurşunlu Han’dan Suluhan’a Ankara’da tarihe yolculuk! Geçmişin ticaret merkezi bugün nasıl yaşıyor?

Ankara, sadece Türkiye’nin başkenti olmakla kalmayıp, Osmanlı döneminden günümüze uzanan zengin bir ticari ve kültürel mirasa ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle Altındağ ilçesinde yer alan hanlar, geçmişte ticaretin merkezi olurken, bugün hem turizm hem de kültürel yaşam açısından büyük önem taşımaktadır. İşte başkent Ankara’nın tarihi hanlarının geçmişi, mimarisi ve günümüzdeki kullanımı.

KURŞUNLU HAN: FATİH DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE

Altındağ ilçesinde, Ankara Kalesi’nin hemen yakınında yer alan Kurşunlu Han, 1471 yılında Fatih Sultan Mehmet’in başvezirlerinden Rum Mehmed Paşa tarafından inşa edilmiştir. Osmanlı mimarisinin tipik örneklerinden biri olan yapı, moloz taş kullanılarak yapılmış ve üç katlı olarak tasarlanmıştır. Bodrum katında ahır ve depo alanları bulunurken, üst katlar idari kullanım için tasarlanmıştır.

Tarih boyunca birçok değişim ve onarım geçiren han, 1881’de çıkan yangın sonrasında terk edilmiş ve uzun yıllar atıl kalmıştır. 1938–1968 yılları arasında gerçekleştirilen kapsamlı restorasyon çalışmalarıyla bugünkü hâline kavuşan Kurşunlu Han, günümüzde Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin idari binası olarak hizmet vermektedir. Hanın planı, bulunduğu meyilli araziye uyum sağlayacak şekilde hafifçe yamuk tasarlanmıştır ve batı cephesinde yer alan eyvanın her iki yanında, kademeli olarak yerleştirilmiş altı dükkan bulunmaktadır.

Yakın zamanda açılan Safranhan Brasserie, Kurşunlu Han’ın tarihi dokusunu modern bir gastronomi deneyimi ile birleştiriyor. Mekan, Osmanlı’dan 20. yüzyıl ortalarına kadar uzanan Türkiye fotoğrafları ile dekore edilmiş duvarları, şık tasarımı ve manzaralı terasıyla ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Kullanıcılar, huzurlu atmosfer ve kaliteli hizmetten memnun kalırken, servis hızının zaman zaman yavaş olabileceğine dikkat çekiyor.

SULUHAN: ANTİKA VE HEDİYELİK EŞYANIN ADRESİ

Suluhan, Ulus’ta, Hacı Bayram Mahallesi’nde yer alan ve 1508–1511 yılları arasında Hasan Paşa tarafından inşa ettirilen tarihi bir handır. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan iki avlulu yapısı ve kare planlı birinci avlusu ile Osmanlı hanlarının karakteristik özelliklerini taşır. Geçmişte kahve ve iplik ticaretine ev sahipliği yapan Suluhan, günümüzde antika ve hediyelik eşya satışı yapılan modern bir çarşı olarak faaliyet göstermektedir.

İki katlı yapının avlularında yer alan revaklar, hem tarihi dokuyu korumakta hem de ziyaretçilere rahat bir alışveriş alanı sunmaktadır. Suluhan, kültürel ve ticari geçmişi ile Altındağ’ın önemli tarihi noktalarından biri olarak öne çıkmaktadır.

ÇUKUR HAN: YENİDEN HAYAT BULAN TARİHİ YAPI

Atpazarı mevkiinde, Ankara Kalesi’nin ana girişine yakın konumda bulunan Çukur Han, 16. ve 17. yüzyıllar arasında inşa edilmiştir. Dönemin şeyhülislamı Ankaravi Mehmet Emin Efendi tarafından vakfedilen han, taş temel üzerine tuğla örülerek yapılmış ve üst katlarda ahşap destekler kullanılmıştır.

2006 yılında Koç Holding tarafından başlatılan restorasyon çalışmaları sonucunda, 2007–2010 yılları arasında han otel olarak hizmet vermeye başlamıştır. Dünya Anıtlar Fonu tarafından uzun süre kullanılmamış ve acil restorasyon gerektiren yapılar arasında gösterilen Çukur Han, günümüzde hem turistik hem de kültürel bir cazibe merkezi haline gelmiştir.

KIBRIS HANI: OSMANLI TİCARETİNİN İZLERİ

Altındağ’daki Kıbrıs Hanı, Pilavoğlu Hanı’nın güneyinde ve Yeni Han’ın hemen yanında konumlanmıştır. 16. yüzyılda Kıbrıs Beylerbeyi Sinan Paşa tarafından inşa edilen iki katlı han, kerpiç duvarları ve ahşap hatılları ile tipik Osmanlı ticaret hanı mimarisini yansıtmaktadır.

Geçmişte deri ve yün deposu olarak da kullanılan han, günümüzde atıl durumdadır. Yenileme çalışmaları sırasında özgün mimari özelliklerini kısmen kaybetmiş olsa da, Osmanlı ticaret kültürünün izlerini günümüze taşıyan önemli yapılardan biridir.

PİLAVOĞLU HANI: KÜLTÜREL VE TİCARİ CANLANMA

Pilavoğlu Hanı, Çengel Han’ın doğusunda yer almakta ve 16.-17. yüzyıllarda inşa edilmiştir. İki katlı ve ortasında açık bir avluya sahip olan han, klasik Osmanlı mimarisinin izlerini taşır. Günümüzde kafeler, el işi atölyeleri, hediyelik eşya dükkanları ve ofisler gibi çok amaçlı kullanım alanlarına ev sahipliği yapmaktadır.

Ziyaretçiler, tarihi dokunun korunmuş olmasından ve burada sunulan özgün ürünlerden oldukça memnun. Rahmi Koç Müzesi’nin karşısında yer alan Pilavoğlu Han Çarşısı, hem kültürel hem de ticari açıdan Altındağ’ın merkezi noktalarından biridir.

PİRİNÇ HAN: 18. YÜZYILIN İZLERİ

18. yüzyılda inşa edilen Pirinç Han, Ankara’nın ilk ahşap hanlarından biri olarak kabul edilir. Günümüzde antikacıların ve el sanatları dükkanlarının bulunduğu han, nostaljik atmosferi ile ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Giriş duvarında ünlü şair Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Han Duvarları” şiiri yazılıdır ve tarihi atmosferi ile keyifli bir alışveriş ve kahve deneyimi sunar.

BALA HANI: 19. YÜZYILIN İZLERİ

19. yüzyılda inşa edilen Bala Hanı ise iki katlı karkas yapısıyla, alt katında dükkanlar ve üst katında otel işlevi görmektedir. Eskiden han olarak kullanılan yapı, 1923 yılında meskene dönüştürülmüş ve uzun yıllar ev olarak kullanılmıştır. 1985 yılında restore edilerek “Pirinç Han” adıyla işletmeye açılan han, günümüzde küçük dükkanlara ev sahipliği yapmaktadır.

TAŞHAN : GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TARİHİ MEKANLAR

Taşhan, Ulus Meydanı yakınlarında yer alan ve 1895–1902 yılları arasında inşa edilmiş bir han olarak dikkat çeker. 100 odalı ve 150–200 yatak kapasiteli yapı, Kurtuluş Savaşı sırasında hastane olarak da kullanılmıştır. Daha sonra otel ve restoran işlevi gören Taşhan, 1933 yılında Sümerbank tarafından istimlak edilince günümüzdeki modern yapıların yerine bırakılmıştır.

YILDIZ HAN

Yıldız Han ise Pilavoğlu Hanı’nın doğusunda, Yeni Saray Hanı’nın yanında bulunan 19. yüzyıl sonu yapımı iki katlı bir han olarak öne çıkar. Bir süre depo olarak kullanılan han, günümüzde kullanılmamaktadır ve atıl durumdadır.

ANKARA HANLARI: KÜLTÜREL MİRASIN YAŞAYAN TANIKLARI

Ankara’nın Altındağ ilçesindeki hanlar, Osmanlı döneminden günümüze uzanan ticaretin ve sosyal yaşamın önemli izlerini taşımaktadır. Kurşunlu Han, Suluhan, Çukur Han, Kıbrıs Hanı ve diğerleri; sadece tarih meraklıları için değil, kültürel ve turistik açıdan da büyük önem taşımaktadır.