AİHM’den Demirtaş kararı! DEVA Partisi Ankara Milletvekili Şahin 90. maddeyi hatırlattı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) Selahattin Demirtaş kararını kesinleştirmesinin ardından Türkiye’de siyasi ve hukuki tartışmalar yeniden alevlendi. DEVA Partisi Ankara Milletvekili İdris Şahin, sosyal medya hesabından yaptığı kısa ama dikkat çekici paylaşımda şu ifadeyi kullandı:

“Selahattin Demirtaş tahliye edilmeli... Ama bu ‘tahliye’ siyasetçinin lütfu ile değil, ‘hukukun gereği’ olarak yapılmalı ve benzeri durumlarda olanlar için Anayasa’nın 90. maddesi mutlaka uygulanmalıdır.”

Şahin’in mesajı, AİHM kararlarının iç hukukta bağlayıcılığını düzenleyen Anayasa’nın 90. maddesine doğrudan gönderme yapması nedeniyle dikkat çekti. Paylaşım, yalnızca Demirtaş dosyasına değil, benzer durumda olan mahkûmlar açısından da “eşit hukuk uygulaması” tartışmasını yeniden gündeme taşıdı.

AİHM KARARI KESİNLEŞTİ

AİHM, 8 Temmuz tarihli kararında Demirtaş’ın tutukluluğunun “siyasi gerekçelere dayandığı” ve ifade özgürlüğü ile makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini belirlemişti. Türkiye’nin yaptığı itiraz ise 3 Kasım tarihinde reddedildi ve karar kesinleşti.

Mahkeme, Türkiye’nin Demirtaş’ı derhal serbest bırakması gerektiğini karara bağladı. Buna rağmen, tahliye süreci henüz başlamadı. Demirtaş hâlen Edirne F Tipi Cezaevi’nde tutuluyor.

ANAYASAL ÇERÇEVE GÜNDEMDE

Şahin’in paylaşımında atıfta bulunduğu Anayasa’nın 90. maddesi, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin iç hukukta üst norm olarak uygulanmasını öngörüyor. Bu hüküm uyarınca, AİHM kararlarının Türkiye açısından bağlayıcı olması gerekiyor.

Hukukçular, AİHM’in son kararıyla birlikte Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesinin tahliye başvurusunu değerlendirirken bu maddeyi dikkate almak zorunda olduğunu belirtiyor.

ANAYASA’NIN 90. MADDESİ NE DİYOR?

İdris Şahin’in vurguladığı Anayasa’nın 90. maddesi, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle ilgili çok kritik bir hüküm içeriyor. Maddeye göre:

“Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi hâlinde, milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.”

Bu düzenleme, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası yükümlülüklerini iç hukukun üstünde tutuyor. Yani AİHM kararları, ulusal mahkemeler için bağlayıcı nitelikte.

KARARIN SİYASİ YANSIMALARI

Kararın ardından hem iktidar hem muhalefet cephesinde farklı değerlendirmeler yapıldı. Şahin’in paylaşımı da doğrudan bir siyasi tartışmadan ziyade hukukun üstünlüğü ve eşit uygulama vurgusu içermesi nedeniyle öne çıktı.

GÖZLER ANKARA’YA ÇEVRİLDİ

AİHM’in kararının ardından Demirtaş’ın avukatları, tahliye talebini mahkemeye sundu. Sürecin önümüzdeki günlerde netleşmesi bekleniyor. Kararın uygulanma biçimi, hem Türkiye’nin uluslararası hukukla ilişkileri hem de yargı bağımsızlığı açısından yeni bir sınav olarak değerlendiriliyor.